Sümük Neden Yeşildir gençlerin eğitiminde yaygınlaşmaya başlayan bir yöntemin temsilcisi. Bilgiyi sıcak ve eğlenceli bir üslupla sunma yolunda çok başarılı bir örnek.
Toprak IŞIK
Sümük Neden Yeşildir? Glenn Murphy’nin yazdığı, Murat İnceayan’ın Türkçe çevirisi ile İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayınlanan kitabın adı bu… Verdiği leziz bilgiler, isminden kaynaklı geçici rahatsızlığı kesinlikle telafi ediyor. Adı anılması makbul olmayan o vücut salgısının pek makbul işlevleri de bu bilgiler arasında. Matrak bir üslubu var Sümük Neden Yeşildir’in. Baştan sona hafif bir gülümseme ile okunabiliyor. Murphy büyük olasılıkla genç olduğunu hayal ettiği bir okur yerleştirmiş karşısına. Anlatırken onunla sohbet ediyor. Tabii bu sohbetin çok konuşan tarafı Murphy’nin kendisi. Meçhul okur ise çanak sorularla sohbetin derinleşmesine, anlaşılması güç yerlerin pekişmesine hizmet ediyor. Laf lafı açıyor, muhabbet yarasaların kanatlaşan parmak arası perdelerine kadar uzanıyor. Umulmadık canlıların, umulmadık özellikleri yüzünden kulakları çınlatılıyor. Kıllı bacakları nedeniyle örümceklerin bile dedikodusu yapılıyor. Zarafetten nasibini almamış bu yaratığın daha iyi duymasına hizmet eden söz konusu kıllarının, kulaklarımızdaki kıllarla benzerliğine dikkat çekilmesi insani açıdan biraz gönül
kırıcı mı oluyor acaba? Sahiden de Murphy’nin anlattıkları arasında Adem ile Havva’nın evlatlarını üzecek çok fazla bilgi var.Uçsuz bucaksız uzayın baş döndüren büyüklüğünü hayal ettirmeye çalışıyor. Koca Dünya’ya, o hayal içinde ancak bir kum tanesi kadar yer kalması, insanın ağırına gitmiyor değil. Bu da bir şey mi, elçiye zeval yok, evrim teorisine de ana hatlarıyla değiniliyor. Ülkemizde evrimi kendisine ve atalarına hakaret kabul edip bilim camiasının “densizlikte” ısrarı karşısında çileden çıkanların sayısı malum. Onlara ulaşmanın yolu ise henüz
malum değil! Öte yandan evrimi öğrenmeye hevesli insanlar arasında da çok popüler yanlış anlamalar var. Canlıların önceden belirlenen hedeflere ulaşma azmi ve kararlılığı ile evrildiklerini zannetmek gibi… İlgili bölümde, yer kısıtlılığına rağmen, bu yanlışlıklar özenle seçilmiş ve gayet kolay anlaşılır biçimde düzeltilmiş.
BİLİYOR MUYDUNUZ?
Kuşkusuz, kitapta kimseyi incitmeyecek yığınla bilgi de var. Yaralarınızın kabuklarını soymaktan keyif alıyorsunuzdur, değil mi? Kim almaz ki? Bu keyfin peşinden gitmeyi sürdürürseniz, başınız büyük belaya girebilir. Bahsi geçen olasılığın ardındaki biyolojik gerçekleri Murphy’den öğrendiğinizde parmaklarınızı yara kabuklarına uzatmadan önce iki kez düşüneceksiniz. Renk körlüğü açısından erkeklerin kadınlara göre daha şanssız olduğunu bilmiyorsunuzdur. Evet, öyleymişler; çünkü X kromozomu Y kromozomundan daha uzun. “Ne ilgisi var?” diyorsanız, kitabı okumalısınız. Şu soruların yanıtları için de aynısını yapmalısınız: Fobilerin hayatımızdaki yeri nedir? İnsandan korkmayı öğrenememiş sevimli dodoların başına neler gelmiş? Dünya’nın oluşum hikâyesine ve bugünkü jeolojik yapıya geniş biçimde yer verilirken atmosferde olup bitenlere de kayıtsız kalınmamış. Murphy fırtınaları, kasırgaları, hortumları ve yıldırımları bu kapsamda dolamış
kalemine. Binbir çeşit ilginç bilgiyi okurun önüne koyduktan sonra, geleceğin eğitim sistemine yönelik öngörülerde bulunmuş. Okulların, öğretmenlerin, bilgi kaynaklarının nasıl olacağı konusunda akıl yürütmüş. Tahminlerinin ne ölçüde tutacağını zaman gösterecek. Buna karşın, Sümük Neden Yeşildir gençlerin eğitiminde yaygınlaşmaya başlayan bir yöntemin temsilcisi. Bilgiyi sıcak ve eğlenceli bir üslupla sunma yolunda çok başarılı bir örnek. Benzer kitaplarda olduğu gibi yine şunu belirtmekte yarar var: Sümük Neden Yeşildir kesinlikle yetişkin okurun seviyesinin altında kalacak bir kitap değil. Onlar da en az gençler kadar keyifle okuyup, sayısız bilgiyi dağarcıklarına katabilirler.
