Diyelim ki…

Eğer Dünya’nın 4,5 milyarlık yaşını bir yıla indirebilseydik ne olurdu? Eğer, bir atom dünya kadar büyük olsaydı? Eğer galaksimiz bir futbol sahasına sığsaydı? Ya da eğer…

Yazan: Toprak Işık

Samanyolu’nun büyüklüğü ne kadardır? Büyük! Çok çok büyük! Hayal edemeyeceğin kadar büyük! Peki, evren ne kadar büyüktür? O da büyük, çok büyüktür. İki büyük çok büyükten, hangisi diğerinden ne kadar daha büyüktür? Dünya oluştuktan sonra hayat ne zaman ortaya çıktı? Börtü böcek, biz nefes almaya başlamadan kaç sene önce gezegenimizi şereflendirdi? Dinozorlar ne zaman arzı endam eylediler ve yaşam jübilelerini ne vakit yaptılar?
“Eğer…” zihnin içine yerleştirilmesi zor bilgilerle ilgilenen bir kitap. David J. Smith yazmış, Steve Adams güzel çizgileriyle eşlik etmiş ona. Kırmızıkedi’nin Türkiyeli okurla buluşturduğu kitabın çevirmeni Aylin Yengin.
Evren 10 milyar yıl önce oluştu. 4,5 milyar yaşındaki Dünyamızda hayat, günümüzden 3,5 milyar yıl önce başladı. Günümüzden 10 milyon yıl öncesine gidince bizim ilk insansı atalarımıza bile rastlamak olanaksız. Dünya’nın bizi kaç yıl beklediğini merak ediyorsak 3,5 milyardan 10 milyonu çıkartıp bir sürü rakamdan oluşan kocaman bir sayı buluruz.
Evreni, kendi galaksimizi, Güneş Sistemi’ni, Dünya’yı, Dünya’daki yaşamı… Hepsini incelemek için sayıları kullanıyoruz. Zamanı da sayılarla anlamaya çalışıyoruz. Bazen bunda zorlanıyoruz. Özellikle de sayılar çok büyüdüğünde ve çok küçüldüğünde… Zaman deyince içinde olduğumuz dönemi kavramak kolay geliyor bize. Mekânda da gözümüzün gördüğü, elimizin yetiştiği mesafeleri kolayca algılayabiliyoruz. David J. Smith bunu dikkate alarak sayılarla anlamak zorunda olduklarımızı ölçekleyip baş edebileceğimiz lokmalar hâline getirmiş. Bazen küçük olanı büyütmüş bazen de büyük olanı küçültmüş.
Örneğin Dünya’nın 4,5 milyarlık yaşını bir yıla indirince kolay hazmedilir bir takvim çıkmış ortaya. O özel yılın yılbaşı kutlamalarında saatler 00:00’ı gösterirken Dünya’nın oluşumunu alkışlıyoruz. Mehtaplı gökyüzünde Ay’ı görebilmek için şubat ayının ortalarına kadar bekliyoruz. Şubatın üçüncü haftasında okyanuslar oluşuyor. Kıtalar da bu macera dolu şubat ayında dünya haritalarına dâhil oluyor. Kendimizi bulmak istersek takvimin sonuna gitmemiz gerekiyor; ancak yılın son bir iki gününde biz bu güzel gezegeni adımlamaya başlıyoruz.
Kitabın sonunda ölçekleme işinin nasıl yapılacağı da anlatılmış. Her şey bir “Eğer…” le başlıyor. Eğer bir atom Dünya kadar büyük olsaydı… Eğer galaksimiz bir futbol sahasına sığsaydı…
Bilginin alınması ve özümsenmesi için güzel bir yöntem önermiş David J. Smith. Kanatlanmış uçmakta olduğunu söyleyemeyeceğimiz eğitim sistemimizin böylesi yeniliklere çok ama çok
ihtiyacı var.