İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Harflerden bir orman!

Her harfi, görsel bir uyaranın yanı sıra cümle içinde kullanarak fonetik yolla çocuğa tanıtan Ormanda Alfabe, oyun tadında bir kitap. Çocuğa her sayfada bir görsel bulmaca kurgulamasının yanı sıra, heyecanlı bir hikâye de anlatıyor.

Yazan: Safter Korkmaz

Didem Ünal’ın yazıp Oğuz Demir’in resimlediği Ormanda Alfabe kitabını ilk elime aldığımda, içine dalmakta olduğum âlemin derinliğinden habersiz olduğumu itiraf etmeliyim. “İyi bir fikir etrafına şekillenmiş, güzel resimlenmiş, yararlı bir resimli kitap,” diye başlayan araştırma-öğrenme serüvenim, bilimsel makaleler içinde kendimi kaybetmemle son buldu.
Çocuğun okuma-yazma öğrenme becerilerinden okula başlama yaşına; erken okuryazarlık deneyimlerinden okul öncesi eğitime; alfabe eğitiminden ses/fonetik bilgisine, birbirinden karmaşık onlarca şey okuduktan sonra, bazı sorularıma yanıt bulmuş ama yeni pek çoğuna da kapı aralamış şekilde bilgisayar ekranımın başında pineklemeye başlamıştım nihayetinde. Ormanda Alfabe’nin önemli kahramanlarından Jaguar’ın, dev ağacın tepesinden bana baktığı o güzelim kitap kapağı da hemen karşımdaydı elbette. Son bir gayretle, kitabı bilmem kaçıncı kez elime alıp sayfalarını çevirdiğimde -sizde de olur mu bilmem ama benim başıma sık sık gelir- o bilindik “tabii ya, budur işte” eşiğine ulaşmıştım artık. Abartımı mazur görürseniz eğer, ufak bir aydınlanma anı!
Ama önce biraz kitaptan bahsetmeliyim. Hikâyesine, bembeyaz bir sayfada, sadece bir ay çizimiyle başlayan Ormanda Alfabe, kompozisyona her sayfada yeni bir çizimin eklenmesiyle zenginleşiyor. Ayın yanına bir sonraki çizimde bulutlar, bir sonrakinde bir ceylan, bir sonrakinde çiçekler ekleniyor. Çok canlı, hareketli bir orman tablosunun ortaya çıkışını adım adım izliyoruz sayfalarda. Elbette sadece çizimlerle de değil. İlk çizimden itibaren, küçük okuru içine çekecek heyecanlı bir anlatı da sayfalarda bizi bekliyor. Elbette bu macerayı da aynı çizimin tamamlanması gibi adım adım, cümle cümle izleyebiliyoruz. Tablonun son haline ulaşmak için çizime eklenen her yeni öge, bu cümlelerde bize tanıtılıyor. Tablo tamamlandığında ve tüm cümleler okunup bittiğinde, hazine peşindeki bir grup hayvanı tanımış oluyoruz. Ve elbette asıl hazinenin ne olduğuna dair hoş bir öğreti de bizi bekliyor.
Bu güzel anlatı ve resimleme tekniği, bizi baştaki konumuza yani okul öncesi dönemde alfabe eğitimine götürüyor. Çünkü sayfa sayfa ilerleyen çizim ve anlatıda, hikâyeye dâhil olan her yeni ögenin ilk harfleri alfabetik sıraya göre seçilmiş. A için ay, b için bulut, c için ceylan, ç için çiçekler… ve en sonunda z için zeytin… İşte sonunda elimizde alfabeden oluşan bir orman var!
Her harfi, görsel bir uyaranın yanı sıra cümle içinde kullanarak fonetik yolla çocuğa tanıtan Ormanda Alfabe, oyun tadında bir kitap. Çocuğa her sayfada bir görsel bulmaca kurgulamasının yanı sıra, heyecanlı bir hikâye de anlatıyor. Bu oyun-kurgu içinde çocuğun hafızasında her harfe dair bir iz bırakıyor. Kitap, harfleri tanıtma ve alfabe eğitimi işini didaktik ve sıkıcı olmadan başarıyor. En sona eklenmiş alfabe tablosu da konuya ilgisi artmış olan çocuklara faydalı olacak bir araç. Harflerin el yazısı ve matbaa biçimlerinin, büyük ve küçük harf ayrımlarıyla birlikte verildiği tabloda, kitaptan küçük çizimlerde yer alıyor. Böylece her harfe ait görsel hatırlatıcı bir kez daha devreye giriyor.
Kitabı tanıttıktan sonra başa, yaşadığım ufak aydınlanmaya dönmeliyim belki de. Konu çocuklar ve eğitim olunca hassasiyetlerin bini bir para. Uzmanların, eğitimcilerin yanı sıra ana-babaların ve konuya uzak yakın bin türlü çokbilmişin fikirleri, söyledikleri çeşit çeşit. Araştırınca karşınıza çıkan; yerli yabancı yüzlerce araştırma, binlerce makale… 1930’da söylenenle 1970’da ileri sürülen çelişir, 2010’daki ikisini de boşa düşürür. Kimisi 2 yaşından itibaren harfleri tanıtın der; kimisi zinhar, 4 yaşından önce uğraşmayın buyurur… Beriki okula başlama yaşını erken bulur, öteki geç… Bunca bilgi, öneri, çelişki içinde sıkılmamak elde değil. Elbette bu hengâme içinde oldukça değerli bilimsel bilgiler, işe yarar fikirler de var. Belki de asıl sorun, bu rafine bilgiye ulaşmamızı engelleyen dezenformasyon sürecinde. İşte aydınlanmayı yaşadığım yer de tam burası. Bıraktım araştırmayı, çelişkiler içinde boğulmayı. Nihayetinde Ormanda Alfabe, keyifli ve güzel bir çocuk kitabı. İsteyen istediği gibi okur çocuğuna. Kimi oyun kurar bununla kimi sadece hikâyesine dalar… Kimi de alfabeyle tanıştırır muhatabını. Elimizde böylesi güzel bir kaynak olduktan sonra gerisi gereksiz uğraşı!

Ormanda Alfabe Didem Ünal Resimleyen: Oğuz Demir Uçanbalık Yayınları, 64 sayfa
Ormanda Alfabe
Didem Ünal
Resimleyen: Oğuz Demir
Uçanbalık Yayınları, 64 sayfa
Show More