İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

“Benden Bize” giden yol felsefe yapmaktan geçiyor

“Tartışmacılar Kulübü”nde tartışmaya sen de katıl!

Yazan: Elif Şahin Hamidi

Felsefe ile insan olma, yani filozofların “insanlaşma” dediği şeyi gerçekleştirme arasında sıkı bir bağ var. Nermi Uygur, Yaşama Felsefesi isimli kitabındaki şu sözlerle felsefe ile insan olma arasındaki bu bağa işaret eder: “Düşündüğünü düşünmediğini, yaptığını yapmadığını apaçık bilerek, kıyıbucağın hesabını vererek gerçekleştirmektir felsefe. Aynı şey yaşamak, eylemek, insan-olmak için de geçerlidir.” İnsanın kendini bilmesinin, kendini bulmasının, yapıp etmelerinin hesabını verebilmesinin yolu da felsefeden geçer. Seran Demiral’ın “Kafası Karışıklar” dizisinin ilk kitabı Benden Bize’de, felsefenin rehberliğinde kendini arama yolculuğuna koyulmuş bir grup çocukla tanışıyoruz. Bir yandan “Ben kimim?” sorusuna cevap ararken, beri yandan da hem kendilerini hem de başkalarını anlamaya başlayan çocuklar bunlar.
Nermi Uygur’un öğrencisi olan Betül Çotuksöken, Felsefe: Özne-Söylem isimli kitabındaki şu sözlerle felsefenin, insanın kendini ve başkalarını anlama uğraşı olduğuna vurgu yapar: “…felsefe kendini bilmenin, anlamanın ve başkalarına anlatmanın, başkalarını anlamanın koşullarının bilgisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Böyle bir bilgi hem bizi biz yapanı ortaya koyar, temellendirir, hem de dünyadaki duruşumuzu belirler; daha da önemlisi anlamlı kılar.” Kendini bilen, anlayan ve başkalarını anlama gayretine giren kişi, yine felsefenin keskin bakışı sayesinde, her koşulda sevginin gereğini yerine getirmeye çalışır, insanları benzer ve farklı yönleriyle kabul edip “ben”den “biz”e ulaşır. Tıpkı kafası karışıklardan biri olan Ece ve sınıf arkadaşları gibi. İoanna Kuçuradi’nin şu sözleri de kendini bilmenin önemine işaret eder: “Çeşitli baskıların ve karşı baskıların şaşkına çevirdiği, hesaplı öldürmelerin gitgide yayıldığı çağımızda, çıkar bir yol bulmak istiyorsan, kendini bilmekten ve koşullar ne olursa olsun kendini yaşamaktan başka çaren yoktur.” Çoğunluk farkında olmasa da “kendini bilme”nin anlamı derindir. Kendini aramak, kendini didiklemek ve kendini bilmek bir “insanlaşma” yolculuğudur. Sınıfa yeni gelen Sevim’in gizemli defteri, Ece ve arkadaşlarını bu yolculuğa çıkarıyor işte.
“ŞU YENİ KIZ” FELSEFEYE KAPI ARALIYOR
Dizinin ilk kitabı Benden Bize, iki kısımdan oluşuyor. “Peki ben kimim?” başlıklı birinci kısımda, kafası karışık Ece ile tanışıyoruz. Sevim isimli şu yeni kızın sınıfa gelmesiyle birlikte Ece’nin kafası iyice karışıyor. Çünkü Sevim, Ece ve arkadaşlarının alıştığı gibi biri değil. Biraz farklı. Örneğin sürekli kitap okuyor. Ece’ye kulak verecek olursak bu yeni kız, geldi geleli hiç durmadan, bütün ders aralarında sadece kitap okuyor. O kadar sıkıcı ki! İnsan neden bu kadar okur, bir türlü anlamıyor Ece. Öğretmenler dışında kimseyle konuşmayan, ha bire kitap okuyan, “soğuk nevale” diye nitelediği bu yeni kızı arkadaşı olarak görmüyor Ece. “Ben kendimle arkadaşım,” diyor. Ne var ki şu soruyu sormandan da edemiyor: “Peki ben kimim?” Sevim’e ait o gizemli defteri, yakın arkadaşı Kaan’la birlikte gizlice ele geçirip okumaya başladıklarında felsefenin kollarında buluyorlar kendilerini. Kitabın “Nerede olmak isterim?” başlığını taşıyan ikinci kısmında ise zamanı, mekânı, dünyadaki varoluşunu, özgürlük, sorumluluk gibi kavramları, can sıkıntısını, boş zamanı sorgulayan Kaan’ı yakından tanıyoruz. Büyürken kafasının çalışma şeklinin değiştiğinin farkında Kaan. Ancak değişen tek şey kafası değil. Paten kayarken düşünce bacağı da değişiyor. Bu küçük kaza, Kaan’ı kendi varlığının anlamı üzerine düşünmeye sevk ediyor. İşte felsefe burada başlıyor ve şöyle diyor Kaan: “Büyüdüğümü bilmem, değiştiğimi fark etmem, odamın içinde yalnızken ve dışarıda kalabalığın arasındayken farklı ‘Kaan’lara dönüştüğümün ayırdında olmam, felsefe yapmamla ilgili.” Sürekli düşünmekle meşgul olan Kaan, bir de bakıyoruz Heideger’den, Jaspers’den, Kierkegaard’dan, yani Varoluşçuluk’tan bahsediyor.
Çocukça saçmalamakla filozofça düşünmek arasında bir yerlerde Kaan, bütün çocuklar gibi. Bunun farkında. Bir ara can sıkıntısı üzerine düşünürken Åsa Lind’in eşsiz eseri Kumkurdu’nu anıyor, Zackarina’nın anne babasıyla oynadığı “hiçbir şey yapmama” oyunu üzerine kafa yoruyor. Sonra can sıkıntısı konusunda şöyle bir yargıya varıyor: “Kierkegaard, ‘Can sıkıntısı bütün kötülüklerin anasıdır’ diyor ya, nasıl da haklı! Ona sorarsak, yeryüzünde işlenen suçların, öldürmenin, bütün ahlaksızlıkların sebebi can sıkıntısı. Eğer gerçekten ne istediğimizi bilen insanlar olup,
yaşadığımız zaman ve mekânın keyfine varsak, ne canımız sıkılır ne aklımıza kötülük gelir.” İşte Ece, Kaan ve arkadaşları, Sevim’in önderliğinde kurdukları “Tartışmacılar Kulübü”nde varoluşa dair pek çok konu üzerinde hararetli tartışmalar yürütüyorlar.
Benden Bize, büyüme, kendini keşfetme, kendi benliğini inşa etme sürecinde soruların peşine düşen, kafası karışık beş çocuğun düşünsel yolculuğuna katılmaya davet ediyor herkesi. Ancak cevaplara değil, daha çok soruya kapı aralayan bir yolculuk bu. Seran Demiral’ın sorgulayan kahramanlarının peşine takılıp felsefe yapmaya ve bunun büyüsüne kapılmaya hazır olun. “Tartışmacılar Kulübü”ne katılıp, hararetli tartışmalara eşlik edin mutlaka.

Kafası Karışıklar Benden Bize
Seran Demiral
Tudem Yayınları, 176 sayfa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Show More