Bin turna taşır mı umutlarımızı?

Ölümün koparamayacağı bağlarla, yasla ilgili usul usul bir hikâye Sadako’nun Turnaları. Çünkü kayıplar da hayatın içinden ve hatırlanmaya, yazılmaya değer…

Yazan: Zeynep Sarıfakıoğlu

Çocuk edebiyatının kuyruğuna bağlanan ve bir türlü kurtulamadığı tuhaf bir teneke var: Mutlu ve eğitici kitap arayışı. Çocukların önüne kitapları allayıp pullayarak koyma; çiçekli böcekli, sihirli değnekli hikâyelerden başkasına gözlerini kapama devri hâlâ devam etse de Judith Loske, Sadako’nun Turnaları’nda büyük bir eşiğin üzerinden atlayarak çocuk edebiyatının aslında ne olduğunu hatırlatıyor okurlarına.

Sadako’nun Turnaları, Hiroşima’ya atılan atom bombası sebebiyle lösemiye yakalanan Sadako’nun gerçek hikâyesini anlatıyor. Eski bir Japon inanışı, kâğıttan bin turna katlarsa dileğinin gerçek olacağını fısıldıyor kulağına; böylece Sadako hasta yatağında başlıyor kâğıttan turnalar yapmaya. Ancak küçük parmakları ölüme yetişemiyor, turnalar yarım kalıyor.

Sadako’nun hikâyesini, hastalık sürecinde sahibine harika bir refakatçi olan kedisinin ağzından okuyoruz. Japon kültüründe şansı simgeleyen bu kara kedi hem küçük kıza hem de okurlara zor günlerde umudun önemini hatırlatıyor; çünkü hayat her zaman günlük güneşlik akmıyor, dünya üzerindeki herkes kötü tecrübeler ediniyor. Bunu kabullenmek ise hayatı yaşamanın en güzel yolu. Loske, Sadako’nun hikâyesini çocuklar için yazıp resimleyerek bu felsefeyi çocuk edebiyatıyla başarılı bir biçimde harmanlıyor.

Anlatım, bu hassas konunun işlenişi için yer yer zayıf kalıyor. Hastalığın sebebi olarak kara bulutlar gösteriliyor ve anlatımın yeterince açık olmaması, resimli çocuk kitabı kategorisindeki bir eserin hitap ettiği yaş grubunda korku geliştirebilecek nitelikte. Okurun ölüm kavramıyla karşılaşması, olması gerektiğinden daha vurucu, karanlık ve ani. Kedinin duruma ettiği isyan ve yaşadığı kafa karışıklığıysa hem bağ kurulabilecek hem de zihinde hayata dair karamsar düşünceler uyandırabilecek düzeyde.

Yazar, Sadako ve kedisinin kurduğu hayallerde Japon motiflerine yer vermeyi de ihmal etmemiş; kitap boyunca origamiden kiraz ağaçlarına, yeşil çaydan pirinç toplarına, Japon ejderhasına birçok kültürel ayrıntı, incecik işlenmiş illüstrasyonlarla öyküye eşlik ediyor.

Ölümün koparamayacağı bağlarla, yasla ilgili usul usul bir hikâye Sadako’nun Turnaları. Çünkü kayıplar da hayatın içinden ve hatırlanmaya, yazılmaya değer.