Kitabın sol ve sağ sayfalarında bulunan birbirinin zıttı görseller, sayfaları çevirdikçe etkileşime girmeye başlıyor. Bu zıtlık ve etkileşim, metinden bağımsız bir kurgu bütünlüğü ortaya koyuyor…
Yazan: Erdi İnci
Yaşadığımız kâğıt krizinden sebep, istemsiz, “Yahu bu nasıl güzel bir baskı, nasıl güzel bir kâğıt kalitesi; sonraki baskılarda da aynı kaliteyi sürdürebilirler mi acaba?” diye sorduğunuz bir kitap yayımlamış Puis. Yazıya yukarıdaki gibi bir soruyla başlamak epey üzücü. Umarım kâğıda dair bu kaygılarımız kısa sürede geride kalır.
Britta Teckentrup’un yazıp-resimlediği İyilik Tohumu’nda, kitabın sol ve sağ sayfalarında bulunan birbirinin zıttı görseller, sayfaları çevirdikçe etkileşime girmeye başlıyor. Bu zıtlık ve etkileşim, metinden bağımsız bir kurgu bütünlüğü ortaya koyuyor. Resimli çocuk kitaplarında resimlemeyi sayfaya sıkışmış bir tasarımdan kurtarıp, kitabı sadece sayfa sayfa okunacak bir nesne olmaktan çıkaran, sayfa ortalarının bile kullanıldığı “farklı” bir görsel şölene dönmüş İyilik Tohumu.
Görsel tasarımda çağını yakalamış bir eser olsa da metinde aynı çağdaş çizgiyi sürdürebildiğini söyleyemiyoruz ama. Yer yer didaktik tınılara yol açan öğüt niteliğindeki metin, hem çocuk hem de yetişkin okuru beklentiler ve hakikat arasında kararsız, çelişkili bir noktaya itiyor. Öfkeyi, fikir ayrılığını, ruhsal olarak kötü hissedebilmeyi ve hatta tartışmayı sürekli “kötü” ya da karanlık tarafta resmetmek, yalnızlığı da bu duyguların sonucu olarak saptamak, yaklaşımda tek yanlılığı, eksikliği, yanlışı da beraberinde getiriyor. Tüm bu tutumlardan “arınmış” bir “mükemmel” dünyayı da iyi tarafta görüyoruz. Bu noktada elimizi yetişkin kalbimize koyup düşünüyoruz: Öfke ve öfkenin ifadesi her zaman kötü müdür?
Biz bu yetişkin hâlimizle kendimizi düzgün ifade edip edemediğimizden emin değilken, duygularını henüz keşfeden çocukların öfkelenmesini safi kötüymüş gibi gösterip, bu öfkeyi ve sonuçlarını karanlık tarafa itip baskılamak sağlıklı mıdır? Ya da çevresine uyum sağlaması için kimi zaman bilinçsizce zorladığımız çocuğa, o mutlu olduğu yalnızlığı bir yükmüş gibi ona taşıtmaya çalışmamız anlamlı mıdır?
Kitabı bitirdiğimde, tüm bu didaktik baskılamanın daha çok metinde kendini gösterdiğini düşündüm. Tam da bu yüzden, bütün bu soruları temel alıp çocuklarla tartışma konuları çıkarabileceğimiz, resimleri de okuyarak hoş vakit geçirebileceğimiz bir kitap İyilik Tohumu.
Britta Teckentrup
Türkçeleştiren: Arzu Sarı
Puis Yayınları, 32 sayfa
