İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Dünya’nın merkezine yolculuk

Çocukken bir şeyleri merak ederken biyoloji, fizik, kimya ya da mühendislik diye ayrım yapmıyorsunuz. Bilmek, sırrına erişmek istediğiniz olaylar, fenomenler var sadece.

Yazan: Suzan Geridönmez

Bir gün gelir, çocukken kurduğunuz bazı gizli hayallerin evrensel olduğunu, dünyanın her yerinde çocukların benzer hayaller kurduğunu anlarsınız. En azından bana öyle oldu. Zoran Drvenkar’ın Türkçeye henüz çevrilmemiş bir çocuk romanında, küçük kahramanların yetişkinlere göre oyun icabı, kendilerine göre ise gizli görev gereği Dünya’nın merkezine yolculuk ettiklerini okuduğumda, şu işe bak dedim şaşkınlıkla. Dünya’nın merkezine bir yol açmak, katman katman toprağın altına inip yer altını keşfetmek sadece bana, benim küçüklüğüme ait bir fantezi değilmiş meğer. Şimdi de elimde yeni bir kanıt tutuyorum: Domingo Yayınlarından geçtiğimiz günlerde çıkmış Yer Altı Su Altı kitabı.

Daha elinize aldığınız anda kocaman boyutu ve ağırlığı ile insanı etkileyen bir eser bu. Ama onu tek sözcükle tanımlayacak olsaydım, göz doldurucu derdim. Çevirdiğiniz tarafa göre zemini mavi ya da kızıl kahve olan ikili kapağını süsleyen çizimlerden başlayarak hem de.

Kapaktan, bu çarpıcı çizimlerin kimin elinden çıkma olduğunu da öğreniyorsunuz. Birlikte çocuklar için birbirinden başarılı popüler bilim kitapları yaratan Polonyalı çizer çift Aleksandra Mizielinska ve Daniel Mizielinski’yi Türkiyeli okur yine Domingo Yayınlarından çıkmış Atlas kitabından tanıyor. Varşova’da yaşayan ikili, grafik ve web dizayn, kitap tasarımı ve tipografi çalışmalarını yürüttükleri Hippopotam adlı stüdyolarını henüz üniversite eğitimleri sırasında kurmuş.

Kitap tasarımı alanındaki ustalıkları Yer Altı Su Altı kitabına da damgasını vurmuş. Okuru adım adım, daha doğrusu katman katman yer altı ya da su altına götüren yolculukta her şey sihirli bir denge içinde: Oyunbazlık, detaya düşkünlük, bilimsel bilgi ve şaşırtma efekti yaratan uçuk-kaçık ilginç veriler.

Okuru bir görselden diğerine taşıyan, seke seke bilgiler arasında dolaşmaya davet eden oklar, kutucuklar ve balonlar okumaya bir yandan eğlenceli oyun havası verirken diğer yandan belli bir sistematiği takip ediyor. Böylece okur kısa sürede kitabın mantığını çözüyor ve bilgiye nereden nasıl ulaşacağını kavrıyor.

Bilgi demişken, başlı başına eğlenceli olan “İçindekiler Sayfası” nasıl bir kapsam ile karşı karşıya olduğumuzu açık ediyor. “Yer Altı”ndan sadece birkaç başlık sayalım: Mağaralar, Tektonik levhalar, İrili ufaklı börtü böcek, Yer altı şebeke hizmetleri, Derinlerdeki katmanlar. “Su Altı”na gelince, başlıklar arasından ilk gözümüze çarpanları hemen sayayım: İlk denizaltılar, Mercan resifleri, Su altı bacaları, Petrol ve gaz platformları.

Çocukken bir şeyleri merak ederken biyoloji, fizik, kimya ya da mühendislik diye ayrım yapmıyorsunuz. Bilmek, sırrına erişmek istediğiniz olaylar, fenomenler var daha ziyade o yaş grubunun dünyasında.

İşte o olaylar, fenomenlerin birçoğu ve fazlası bu kitapta var. Su ve elektrik şebekelerini deli gibi merak ettiğim, nasıl çalıştıklarını kafamda çözmeye çalıştığım yaşları geçtim çoktan ama şehirlerde yer altında bulunan boru ve kabloların döşeneceği derinliğin hangi olgular tarafından belirlendiğini öğrenmek için yaşım hiç de geçmiş değil. Her sayfada onlarca balonda yer alan bilgilerin tümü kısa ve öz tutulmuş ama toplamı doyurucu ve açıklayıcı. Gerek yer altında gerek su altında yaşayan canlılar, bitkiler ve doğa olayları hakkında sayısız şey öğrenmekle kalmıyoruz, insanlığın buraları keşfetmek için giriştiği maceralar ve bilimsel sonuçları konusunda da birbirinden ilginç ayrıntılarla karşılaşıyoruz.

Kitabı defalarca karıştırsanız da her seferinde gözünüze yeni detayların çarpması neredeyse garanti. Eser, okura istediği yerde uzun uzun oyalanma, bazı yerleri atlaya atlaya geçme olanağı tanıdığı için dar bir yaş grubuna hitap etmiyor. Küçük büyük birlikte sayfalar arasında dolaşabileceği ebatta olması onu tam bir aile kitabı hâline getiriyor. Hatta aile bireyleri arasında “bana ver, ben okuyacağım” kavgaları çıkartma potansiyeli taşıyor.

 

 

Yer Altı Su Altı
Aleksandra Mizielinska – Daniel Mizielinski
Türkçeleştirenler: Emre Ülgen Dal – Seda Kostik Danışmanlar: Almila Çiftçi, Emrah Çoraman, Gönenç Göçmengil, Mutlu Kart Gül, Volkan Yalazay
Domingo Yayınları, 112 sayfa

 

Show More