Ispanaklı bir aşk hikâyesi

Ispanaklı bir aşk hikâyesi

Neyfel SEMİZ

Çizgi karakterler arasında aşk mevzusunu açarsak Temel Reis ile Safinaz’ı en unutulmazlar arasına koyabiliriz. Temel Reis’in ve Safinaz’ın siyah beyaz filmler gibi bir aşk hikâyesi var. Birbirlerinden ayrıldıklarını hiç görmedik. Kabasakal bunun için uğraşsa da, âşıklar hep mutlu sonlarda buluştu.

Dünyaca tanınmış karakterler yaratan çizerlerin ya da yazarların kaderidir ikinci planda kalmak. Yarattıkları karakterler onların önüne geçiverir. O karakterler o kadar çok sevilir ki, onları yaratanların varlığı unutulur. Bir şeyi çok sevince böyle oluyor sanırım. Bir insanın varlığıyla sınırlamak istemiyor kimse kahramanını ya da karakterini. Başka bir deyişle, onu, hayal gücünün gökyüzünden fani dünyaya indirmeye kıyamıyor.

Yazarından ünlü karakter deyince… Pinokyo, yazarı Carlo Collodi’den; Temel Reis, çizeri Elzie Crisler Segar’dan tartışmasız daha ünlü. Örnekler uzatılabilir illa ki, ama ben lafı bir an önce Temel Reis’e getirmek istiyorum.

Temel Reis, otuz dört yaşında bir denizci. Öyle pek bir numarası yok. Amiyane tabirle ‘halktan biri’. Yalnız önemli bir alameti farikası var: ıspanak. Ispanak yiyerek zorlukların ve kötülerin üstesinden gelebiliyor. Konserve kutusunu tek eliyle sıkıyor, hoop içindeki ıspanak tek hamlede ağzında. Ispanak sayesinde güçlenen denizci, devreye kas gücünü sokarak hallediyor her şeyi. Biraz kaba kuvvet söz konusu açıkçası ama Temel Reis’in serüvenlerine genel olarak bakarsak, bu kaba kuvvetin altında buzağı aramaya gerek olmadığını görürüz. Kahramanın yumruklarını devreye soktuğunda bunu birisini dövmek için değil, daha çok havaya kaldırmak ya da oradan uzaklaştırmak için yaptığını görürüz. Temel Reis, sabrının sınırı zorlanana kadar ıspanağını da, kaba kuvveti de devreye sokmaz. Yani onu kavgaya özendiriyor diye suçlamadan evvel iki kez düşünmek lazım. Bunu düşünecek olanlar yaşadığımız postmodern dönemin çizgi film ya da karakterlerini de göz önüne alırlarsa daha sağlıklı bir kıyaslama yapabilirler.

VE BİRİCİK AŞKI SAFİNAZ
Temel Reis’i Temel Reis yapan en önemli ikinci şey onun biricik aşkı Safinaz. Çünkü meşhur denizci neredeyse tüm maceralarında onu kurtarmak için başını belaya sokar. Temel Reis’i ıspanak yiyip kaba kuvvet gösteren bir kahraman olarak okumak bana çok uzaktı. Ben, Temel Reis’i biricik aşkı için çok şeyi göze alabilen bir kahraman olarak gördüm hep. Âşık İyi Kitap’a onu sokmamın nedeni de bu zaten.

Safinaz, Temel Reis maceralarının en etkili karakteri aslında. Temel Reis’in ve Safinaz’ın siyah beyaz filmler gibi bir aşk hikâyesi var. Birbirlerinden ayrıldıklarını hiç görmedik. Kabasakal bunun için uğraşsa da, âşıklar mutlu sonlarda hep buluştu ve Safinaz Temel’e ünlü sevinç nidasıyla seslendi: “Erkekim benim”. İki âşığa dalıp yaratıcılarını es geçmeyeyim. Gerçi Google benden daha vefakâr çıktı ve 8 Aralık’ta, yani doğum gününde Elzie Crisler Segar’ı andı. Google logosunun Temel Reis’li versiyonu 8 Aralık’ta bütün gün sitede arzı endam etti.

1894 yılında doğan Segar, Mississippi Nehiri’nin kıyısında büyüdü. Çocukken, tamircilik yapan babasının yanında, duvar kâğıdı ve boyama işlerinde çalıştı. Yerel bir tiyatroda müzik eşliğinde gösterilen vodviller ve filmlerde davul çaldı. Daha sonra film makinisti olarak iş buldu. On sekiz yaşına geldiğindeyse karikatürist olmaya karar verdi. Bunu gerçekleştirmek için kandil ışığında sabahlara kadar çalıştı. Temel Reis’i yaratana kadar çeşitli gazetelerde çalıştı, başka karakterler yarattı, evlendi. Çizme işinde kendini kanıtladığındaysa editörü onu New York Journal gazetesine yolladı. Thimble Theatre’da band çizgi roman çizmeye başladı. 19 Kasım 1919’da Segar; Olive Oyl (Safinaz), Castor Oyl ve Horace Hamgravy (Kabasakal) karakterlerini yarattı. Onlara çeşitli maceralar uygun gördü.

1929’un Ocak ayında Castor Oyl karakterinin kendisini bir adaya götürecek bir denizciye ihtiyaç duymasıyla nihayet Popeye’ı (Temel Reis’i) yarattı. Temel Reis ilk görüldüğü bantta kendisine denizci olup olmadığı sorulduğunda “Sen beni bir kovboy mu sandın?” diye cevap vererek huysuzluğunun sinyallerini verdi. Okurlar tarafından kısa zamanda sevilen Temel Reis Thimble Theatre bandının önüne geçerek popülaritesini arttırdı. Daha sonraki maceralarda Castor’un kız kardeşi Olive (Safinaz) ile sevgili olan Temel Reis sevgisi sınırları aştı. Öyle ki artık kendisinin başrolde olduğu çizgi romanları yayımlanmaya başlandı.

TEMEL REİS FENOMENİ
Her şey güzel giderken Segar su koyuverdi ve ömrü kahramanı Temel Reis kadar uzun olmadı. 13 Ekim 1938’de, kırk üç yaşındayken karaciğer rahatsızlığından dolayı öldü. Ama Temel Reis sevgisi –belki de çılgınlığı demek daha doğru olur– 1957 yılına kadar yayımlanmaya devam eden çizgi romanlar ile devam etti. Aynı yıl 228 bölüm sürecek bir çizgi film serisi haline geldi ve televizyonda yayınlanmaya başladı. Temel Reis’in çizgi filmleri 1960’lardan 1980’lere kadar ilgiyle izlendi. 1984 yılında başrollerini Robin Williams (Temel Reis), Shelly Duval (Safinaz) ve Paul Smith’in (Kabasakal) oynadığı uzun metrajlı sinema filmi vizyona girdi.

Yıllar içerisinde Temel Reis’in heykelleri, oyuncakları üretildi. 1995 senesinde ABD’de posta pulları basıldı. Tam bir efsane haline geldi kısacası. 1930’larda ABD’deki ıspanak tüketimini bile yüzde otuz üç oranında artırdı. Başta çocuklar olmak üzere birçok kişiye, yararlı olsun ya da olmasın ıspanağı sevdirdi.

Temel Reis’i bugün okumak isteyenler onun yeni baskılarını bulamıyor maalesef. Ancak meşhur denizci ve biricik Safinaz’ın maceralarını sahaflarda bulmak mümkün. O dönem Tay Yayınları’nın yayımladığı kitapları bahane edip sahaf keşfine gitmenin tadını mutlaka çıkarmalısınız bana sorarsanız.