İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Şiir hadi, ‘bizi yeni vakitlere çıkar’!

Şiir hadi, ‘bizi yeni vakitlere çıkar’!

Elif TÜRKÖLMEZ

Oktay Rifat, İlhan Berk, F. H. Dağlarca, Özdemir Asaf, Behçet Necatigil, Edip Cansever, Turgut Uyar, Nazım Hikmet, Orhan Veli, Ece Ayhan ve Cemal Süreya’nın gençler için özel olarak seçilmiş birbirinden güzel şiirleri ‘daha iyi bir insan olma’ isteği taşıyan okuyucularını bekliyor.

“Sen varken kötü diye birşey bilmiyorduk / Mutsuzluklar, bu karalar yaşamda yoktu / Sensiz karanlığın çizgisine koymuşlar umudu / Sensiz esenliğimizin üstünü
çizmişler / Nicedir bir pencereden deniz güzel değil / Nicedir ışımayan insanlığımız sensizliğimizden. / Sen gel bizi yeni vakitlere çıkar”

İlhan Berk’in Aşk adlı şiirini okuyan bir çocuğun, aşkın kıymetini bileceğini düşünüyorum. Bizi “yeni vakitlere çıkaracak” güçlü duygunun peşini ömrü boyunca süreceğine, daha iyi bir insan olacağına. Çünkü şiir içimizde ‘daha iyi bir insan olma isteği’ yaratır.

“İkimiz birden sevinebiliriz göğe bakalım / Şu kaçamak ışıklardan şu şeker kamışlarından / Bebe dişlerinden güneşlerden yaban otlarından / Durmadan harcadığım şu gözlerimi al kurtar / Şu aranıp duran korkak ellerimi tut / Bu evleri atla bu evleri de bunları da / Göğe bakalım”

Pekiyi, Turgut Uyar’ın Göğe Bakma Duvarı’nı okuyan bir çocuk daha umutlu bir çocuk olmaz mı? Şu suratsız ağabeylerinin, tatsız tuzsuz ablalarının onu okumadıkları için böyle umutsuz ve mutsuz göründüğünü bilseler… Bir Uyar şiiri bir çocuğu ‘mucize’lere inandırır, bir çobanın ‘yalağuz’luğuna dost eder.

“Gemliğe doğru / Denizi göreceksin; / Sakın şaşırma”

Orhan Veli ‘şaşırma’ der ama en çok da o şaşırtır. Hayatın bakıp da görmediğimiz türlü hallerini, ağaçların, sokakların, İstanbul’un, sarhoşların, denizin, trenlerin, gariplerin bakıp da görmediğimiz efsunlu hallerini gösterir. Çocuk, Orhan Veli okusa İstanbul’a sarılmış gibi olur, az şey midir?

“Henüz vakit varken, gülüm, / Paris yanıp yıkılmadan, / Henüz vakit varken gülüm, / Yüreğim dalındayken henüz …”

Nâzım Hikmet’i okuyan her çocuğun hayatında geri dönüşü olmayan bir yolculuk başlar: aşka, doğruya, hakka, özgürlüğe, barışa doğru…

Bir çocuk için yazıyla tanışmak büyülü bir ansa, şiirle tanışmak aşkla tanışmak gibidir herhalde. Bir daha başka hiçbir şeyle, hiçbir yerde, hiçbir zaman yaşayamayacağı duyguları yaşamak, kendini tanımak, hayatı anlamak gibidir o an. Kendi adıma tanıştığım ilk şairin Nazım Hikmet oluşuna şükretmişimdir hep. Sonra Alman romantizminin çıkardığı en büyük şair olan Hölderlin’i sevme duyarlılığını bana kazandıran, belki de onu erken yaşta tanımam, sevmem olmuştur diye düşündüm hep.

HAYATIN MUADİLİ
Elimde birkaç gündür Doğan Kardeş Seçme Şiirleri’ni tutuyorum. Edip Cansever’i bırakıp Özdemir Asaf’ı alıyorum, Cemal Süreya’yı alıp Turgut Uyar’ı bırakıyorum… İçimde bir huzur, bir iyilik… Başka ne okusam olurdu ki bu, diye düşünüyorum. İçimdeki iyiliğin, güzelliğin sebebi sakın bu şiirler olmasın? Elbette onlar.

Doğan Kardeş şiir seçkileri çocuklar için şiirlerin ne kadar değerli sözler olduğunu bilen insanlar tarafından özenle seçilmiş. Onları şiirle ne kadar erken tanıştırırsak o kadar iyidir diyen insanlar tarafından…

Az sözle ne de çok şey söyleyebilmenin mümkün olduğunu anlamak için şiir okumak gerekir. Sözün büyüye dönüştüğünü görmek, bir cümlenin insanın ayaklarını yerden kestiğini anlayabilmek için… Bu yüzden şiirin aşkın muadili olduğu söylenir, hayatın muadili…

Türkiye gibi bir ülkede, işte bu büyülü sözcükleri çok da iyi yazabilen yüzlerce şair arasında büyümüş olmak, Türkçe şiirin tadına varmış olmak, başka türlü bir zihin ve duygu durumu yaratıyor. Düşünsenize Turgut Uyar gibi bir şairimiz var, Türkçe yazıyor, mucize gibi bir şey. Uyar’ı, sadece toprağının şairleriyle değil,
Bedirhan Toprak’ın dediği gibi Dâvut peygamberle, T. S. Eliot ya da E. E. Cummings ve Fernando Pessoa gibi şairlerle karşılaştırmak gerek onun dehasını görmek için.

YKY’nin ‘Seçme Şiirler’ arşivinde şimdilik Oktay Rifat, İlhan Berk, F. H. Dağlarca, Özdemir Asaf, Behçet Necatigil, Edip Cansever, Turgut Uyar, Nazım Hikmet, Orhan Veli, Ece Ayhan ve Cemal Süreya’nın çocuklar için seçilmiş birbirinden güzel şiirleri var. Ben arşivin daha da genişleyeceğine, çocukların Türkçe söylenmiş en güzel sözcüklerle tanışıp gerçekten “yeni vakitlere çıkacaklarına” inanıyorum.

Gelmiş Bulundum
Edip Cansever
YKY Yayınları / 116 sayfa
Göğe Bakma Duvarı
Turgut Uyar
YKY Yayınları / 112 sayfa
Show More