Soru sormaya devam…

Kanadalı ünlü astrofizikçi Hubert Reeves, 14 yaşındaki torununun ona sorduğu sorulardan
yola çıkarak evren üzerine bir kitap hazırlamış. Reeves’in kitabında evrenle ilgili her tür soruya
anlaşılır ve bilimsel yanıtlar bulmak mümkün.

Ceyhan USANMAZ

Bugünlerde sık sık haberlerde rastlıyoruz; Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Araştırmaları Merkezi NASA’nın geliştirdiği keşif aracı, 5 Ağustos 2012 günü Mars’a başarıyla indirildi. En az iki yıl görev yapması planlanan keşif aracının yarattığı heyecan ve ilgi bir süre daha devam edecek gibi görünüyor. Gönderilen bu araç aynı zamanda bir bilim laboratuvarı; Mars’ın zemininde fotoğraflar çekiyor ve üzerinde bulunan donanımlarla çeşitli deneyler yapıyor. Amacı ise Mars’ın geçmişte yaşama olanak veren şartlara sahip olup olmadığını ortaya çıkarmak. 75 kg bilimsel donanım taşıyan ve toplamda yaklaşık bir tonluk bu araç, Mars’a şimdiye kadar gönderilen en gelişmiş keşif aracı unvanını taşıyor; “Merak” (Curiosity) ismini taşıması da tesadüf olmasa gerek!

1932 doğumlu Kanadalı ünlü astrofizikçi Hubert Reeves de bir dönem NASA’da bilimsel danışman olarak görev yapmış. Çağımızın en saygın bilim insanlarından biri olarak kabul ediliyor. Elimizdeki Meraklısına Evren isimli kitabının temelinde yine sorular yer alıyor. Hubert Reeves’in, kimi yaz akşamları torunlarından biriyle yaptığı konuşmalardan, daha doğrusu torununun ona sorduğu sorulardan doğmuş bir kitap Meraklısına Evren: “Şezlonglarımıza rahatça uzanıp gökyüzündeki yıldızları seyre dalarak sohbet ederdik. Kitabı yazdığım süre boyunca, bir yıldız kayması görebilmek için beklerken, beni soru yağmuruna tutan çocuklarımla geçirdiğim ağustos akşamlarını yeniden yaşadığımı hissettim. Gökkubbeyi seyrederek düşüncelere dalmak ve yıldızlar arasındaki varlığımızı hissetmek hemen hemen herkeste içinde yaşadığımız bu gizemli Evren hakkında daha fazlasını öğrenme arzusu uyandırır.”

EVRENDE YANLIZ MIYIZ?

Bu yaz akşamlarında, on dört yaşındaki torununun Hubert Reeves’e sorduğu sorulardan bazıları şöyle: ”Yıldızlar neden oluşuyor?”, “Güneş neyle ısınıyor?”, “Güneş’in Yaşı Nasıl Hesaplanıyor?”, “Evren kaç yaşında?”, “Kara delik nedir?” Bu soruları diğer sorular takip etmiş ve böylelikle evren hakkında temel bilgileri sunan bir kaynak olarak Meraklısına Evren kitabı ortaya çıkmış. Hubert Reeves’in verdiği cevaplarla örneğin hem astronomi hakkındaki son bilgiler, son bilimsel gelişmeler hakkında bilgi sahibi olabiliyor, hem de bilim tarihinden ilginç anekdotları öğreniyoruz.
Büyük Patlama’dan bu yana evrenin oluşumunu gözler önüne sermesinin yanı sıra Reeves, torununun, yaşamın nasıl ortaya çıktığı sorusunu da cevapsız bırakmıyor. Elbette bu sorunun bir
adım ötesi, Dünya’dan başka bir yerde yaşam olup olmadığı…

Kuşkusuz en merak uyandıran bölüm burası; evrende yalnız mıyız? Kitaba genel olarak baktığımızda ise yalnızca, işin biraz “eğlence” yanı eksik kalmış gibi; bir dede ile torununun karşılıklı
konuşmasına tanıklık etmiyoruz da, sanki torunun –bir gazeteci gibi– dedesini konuşturmak için sorular sorduğu duygusuna kapılıyoruz zaman zaman. Meraklısına Evren, Yapı Kredi
Yayınları’nın “Öğrenmenin Yaşı Yok” isimli dizisinin ikinci kitabı. Her yaştan meraklılara hitap eden bu dizinin 2010 yılında yayımlanan ilk kitabı, Pascal Picq’in Meraklısına Darwin adlı çalışmasıydı. Meraklısına Darwin kitabı da öğrenmeye meraklı bir çocuğun evrim hakkında sorduğu sorulara, bu konuda araştırmalar yürüten, Collège de France öğretim üyesi Pascal Picq’in
verdiği cevaplardan oluşuyor. “Evrim nedir?”, “Niçin hayvanların Latince iki adı vardır?”, “Canlılar nasıl sınıflanır?”, “Darwin’den önce evrim düşüncesi var mıydı?”, “Darwin’in evrime katkısı nedir?” gibi evrim ve canlılarla ilgili birçok soruya cevap veriyor Pascal Picq.

Sonuç olarak, Hubert Reeves’in de dediği gibi; bilim sayesinde, bugün artık pek çok şeyi anlayabiliyoruz. Ama hâlâ yanıtsız kalan bir hayli soru var. Pek çok gizem çözülmüş değil; sorular sormaya devam o zaman…