İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

2014’te iyi ki bunları okuduk!

Bir yılı geride bırakıp 2015’e girerken, her yıl yaptığımız gibi, geçen yılın bir dökümünü çıkaralım dedik. Okuduğumuz, tanıttığımız kitapları gözden geçirdik ve “Bu kitapları iyi ki okuduk!” dediklerimizi sizin için bir araya getirdik. Olur da gözümüzden kaçmış olanlar vardır diye aynı soruyu yayıncı, editör, yazar, kitapsever dostlarımıza da yönelttik. 2014 yılının çocuk ve gençlik kitapları veriminden işte bizim eleğimizin üstünde kalanlar… “En iyi” sıfatını bu alanda sevmediğimizi her fırsatta belirtsek de yinelemekte zarar yok: Bunlar bizim merceğimize takılan ve sizin de tekrar dikkatinize sunmak istediğimiz “iyi kitap”lar. Gözümüzden kaçan, elimizin ermediği nicelerinin de olması bizi olsa olsa mutlu eder…

OKUL ÖNCESİ

 

Vahşi Şeyler Ülkesinde Maurice Sendak

Çeviren: Celâl Üster Can Çocuk Yayınları / 48 sayfa

 

Maurice Sendak’ın ilk kez 1963 yılında yayımlanmış olan eseri Vahşi Şeyler Ülkesinde, aynı yıl Amerika’da çocukları “vahşi olmaya” özendirdiği gerekçesiyle sansüre uğramış, bugünse artık klasikleşmiş bir resimli çocuk kitabı. Yayımlandığı yıldan bugüne her çağın çocuğunun ilgisini çekmiş ve pek çok ödül almış olan kitap, küçük Max’in öyküsünü anlatıyor.

 

 

Balık Tutma Dersi Heinrich Böll

Uyarlayan: Bernard Friot Resimleyen: Emile Bravo

Çeviren: Figen Müge Erel Desen Yayınları / 40 sayfa

 

Heinrich Böll’ün bir kısa öyküsünden uyarlanan Balık Tutma Dersi boyundan büyük işler beceren bir kitap. Bernard Friot, usta yazarın bu güzel öyküsünü büyük bir başarıyla sadeleştirmiş; ünlü Spirou serisine de destek vermiş olan genç ve başarılı Parisli çizer Emile Bravo ise çizgileriyle öyküye can vermiş. Bu basit öykü uzun yıllar üniversitelerde, okullarda okutulmuş, ders kitaplarına girmiş. “Yaşamak için mi çalışmalı, çalışmak için mi yaşamalı?” ikilemine örnek olarak sunulmuş. Kapitalizmin insanları paranın esiri birer köleye dönüştürmesine eleştiri olarak okunmuş.

Harold ve Sihirli Tebeşir Crocket Johnson

Çeviren: Kazım Özdoğan Gergedan Yayınları 64 sayfa

 

Crockett Johnson’ın ilk kez 1955 yılında yayımlanan ve resimli çocuk kitapları arasında bir klasik hâline gelen Harold ve Sihirli Tebeşir adlı kitabı, küçük Harold’ın bir gece ay ışığında yürüyüş yapmaya karar vermesiyle başlıyor. Ama ay o gece görünmüyor. Bunun üzerine Harold sihirli tebeşiriyle bir ay çiziyor ve… Kitap, her sayfada yeni bir sürprizle karşılaşan okurun bir sonraki sayfada ne olacağına dair merakını sonuna kadar canlı tutuyor.

 

Bekçi Amos’un Hastalandığı Gün Philip C. Stead

Resimleyen: Erin E. Stead Çeviren: Esin Uslu Yapı Kredi Yayınları / 36 sayfa Philip

 

Stead’in yazıp Erin Stead’in pastel renklerle can verdiği bol ödüllü kitap Bekçi Amos’un Hastalandığı Gün, türdeşliği aşan karagün dostluğunu anlatıyor. Bir hayvanat bahçesinde hayvanlara bakıcılık yapan ama onlara bakmakla kalmayıp içten dostluğuyla onların ruhuna dokunan yaşlı Amos bir gün hastalanınca bakın neler oluyor!..

 

 

Nokta Peter H. Reynolds

Çeviren: Oya Alpar Altın Kitaplar / 32 sayfa P

 

eter H. Reynolds’ın Nokta adlı kitabından ilham alınarak, 2009’dan bu yana 15 Eylül’ün Uluslararası Nokta Günü olarak kutlandığını biliyor muydunuz? Reynolds cüssesi küçük, meselesi büyük bu kitabında, önce resme hiç yeteneği olmadığını düşünen ve buna öfkelenen, öğretmeninin teşvikiyle kâğıdın orta yerine resim olsun diye bir “nokta” koyarak işe başlayan ve ertesi gün aldığı övgü ile cesaret bulup, “Bu noktadan daha güzelini yapabilirim,” diyerek yaratıcılık yolculuğuna çıkan bir çocuğun hikâyesini anlatıyor. Vashti’nin kendi yaratım süreci deneyiminden öğrendiklerini bir başka çocukla paylaşma cömertliği ise rekabeti baş tacı eden günümüz dünyasında gelecek kuşaklar adına umut vaat ediyor.

 

Yaşlı Oduncu ile Tilki

Hassan Amekan Çeviren: İpek Şoran Can Çocuk Yayınları / 32 sayfa

 

İranlı çocuk kitapları yazarı ve ressam Hassan Amekan, Yaşlı Oduncu ile Tilki’de, ormanda yaşayan yaşlı bir oduncu ile orman hayvanları arasında kurulan sıcacık dostluğu anlatıyor. Öykü çok yalın ve bildik bir kurguya dayanıyor aslında. Ormanda gezerken aç bir tilkiyle karşılaşan yaşlı oduncu hemen bir ateş yakıp ormanda bulduklarını pişirerek tilkinin karnını doyuruyor. Zaman içinde ormanda yaşayan diğer hayvanlar da oduncunun kulübesine gelip onunla dostluk kuruyor. Gel zaman git zaman, ormanda yaşayan cüceler geceleri oduncuya musallat olunca, orman hayvanları uykusuzluktan yorgun düşüp hastalanan yaşlı dostlarının imdadına koşuyor. Amekan’ın tabloyu andıran resimleri, canlı mavileri ve yeşilleri, bu güzel dostluk öyküsünü sarıp sarmalıyor

 

 

Mamut Yıkama Rehberi 

Michelle Robinson Resimleyen: Kate Hindley Çeviren: Melike Hendek Pearson Yayınları / 32 sayfa 

Bilin bakalım bir mamut nasıl yıkanır? Doğru, bir küvetin içinde… Ama bu iş öyle sandığınız kadar kolay değil! Adım adım ne yapacağınız anlatan bir rehbere ihtiyacınız var. Mamut Yıkama Rehberi bu ihtiyacınızı giderecek bir kitap. Mamutu küvete sokmak için kullanabileceğiniz beş yöntemle başlayıp, banyo rutini içinde yer alan, mamut losyonundan toynak kremine dek hiçbir şeyin atlanmadığı dört dörtlük bir başvuru kaynağı. Tabii mamutlar dışında da banyo yapma konusunda zorluk çıkaranlar olabilir ve kitap onların banyo zamanlarına neşe katmak amacıyla da kullanılabilir.

 

Fare Evi Karina Schaapman

Çeviren: Chantal Hamelinck Büyülü Fener Yayınları / 62 sayfa

 

Hollandalı sanatçı Karina Schaapman’ın kendi hâlinde bir mukavva kutudan yola çıkarak başladığı, ardından eski kumaşlar ve bilumum atık malzeme kullanarak bezediği minik fare dünyasına hoş geldiniz! Fare Evi dizisinin iki kitabından ilki Sam ile Julia, diğeriyse Sam ile Julia Tiyatroda adını taşıyor. Schaapman her iki kitapta da, yarattığı üç boyutlu Fare Evi’nin her bir ayrıntısını hakkıyla sergileyecek yetkinlikte fotoğraflar eşliğinde birbirinden güzel, sadeliği oranında etkili masallar anlatmış.

 

 

Küçük Eşek ve Yak’ın Doğum Günü Rindert Kromhout

Resimleyen: Annemarie Van Haeringen Çeviren: Gül Özlen Can Çocuk Yayınları / 32 sayfa

Küçük Eşek, arkadaşı Yak’ın doğum gününe davetlidir. Sevgili arkadaşına götürmek için oyuncakçıda en sevdiği oyuncak olan uçurtmayı seçer ama sonra o uçurtmadan vazgeçmesi hiç de kolay olmaz. Bin türlü numara çevirir uçurtmanın kendisinde kalması için,fakat Küçük Eşek’in annesi bir adım bile geri atmaz. Küçük çocukların en sevilen oyuncaklar ve doğum günü kutlamalarıyla ilgili yaşadığı bu can alıcı sorun sürpriz bir sonla tatlıya bağlanıyor. Rindert Kromhout’un öyküsü güzel, Annemarie Van Haeringen’in resimleri ise öyküye ayrı bir boyut katıyor.

 

Bulut Kuş Bai Bing

Resimleyen: Yu Rong Çeviren: Yuan Zhang Günışığı Kitaplığı / 32 sayfa

Bai Bing’in yazıp Yu Rong’un geleneksel Çin kâğıt kesme sanatını kullanarak resimlediği Bulut Kuş, ormanda özgür yaşayan bir papağanın iki çocukla tanışmasıyla başlıyor. Papağanla dost olan çocuklar onu daha rahat bir yuvaya yerleştirmek için bir kafese koyuyor. Sevdiklerinin iyi niyetiyle de olsa hayatındaki bu değişim papağanın sessizliğe gömülmesiyle sonuçlanıyor. Bizdeki “Bülbülü altın kafese koymuşlar, ah vatanım demiş!” sözünün Çin kültüründeki karşılığı olan bu öyküde papağan ancak kafesten kurtulup ormanına geri döndükten sonra mutluluğuna ve şarkılarına kavuşuyor.

 

SerChe Mempo Giardinelli

Resimleyen: Alejandro Agdamus Çeviren: Zekine Sanchez Veiga Notabene Yayınları, 32 sayfa

Ernesto Che Guevara’nın hayatından esinlenerek kaleme alınan SerChe simgesel bir kuşdünyada geçiyor. Büyük ve yırtıcı kuşların zulmü altında ezilen kuş halkı, ufacık cüssesine rağmen haksızlıklar karşısında susmayan SerChe’nin savunduğu fikirlerden etkilenerek bir araya geliyor. Hep birlikte üretip hakça bölüşmenin, kimseye bağımlı olmadan yaşayabilecek toplumsal bir örgütlenmenin mümkün olduğunu anlatan öykü, aynı zamanda bireyleri ortadan kaldırmakla fikirleri yok etmenin olanaksızlığına işaret ediyor.

 

Köprüyü Geçerken – Dev ile Ayının Öyküsü Heinz Janisch

Resimleyen: Helga Bansch Çeviren: Serhat Yalçın Yapı Kredi Yayınları / 32 sayfa

Kral ile Deniz, Futbol Rüyası ve Bay Jaromir ve Çalınan Elmaslar kitaplarıyla tanıdığımız Avusturyalı yazar Heinz Janisch’in kaleme aldığı Köprüyü Geçerken – Dev ile Ayının Öyküsü hepimizin gayet iyi bildiği bir masala, bir köprüde karşılaşan iki keçi masalına bambaşka bir yorum getiriyor. Bu öyküde iki keçinin yerini bir dev ile ayı alıyor. Kayalık bir arazide, derme çatma bir köprüde karşılaşan bu iki heybetli cüsse birbirine yol vermezse ne olur? Çocuklara, kemikleşmiş kadim öğretilerin tersyüz edilebileceğini göstermek istercesine kaleme alınmış bu öykü yaratıcı, naif ve gülümseten sonuyla, niyet edilirse her zaman yapıcı bir çözüm bulunabileceğini fısıldıyor kulağımıza.

 

Tohumun Rüyası Nalan Özdemir Eren

Resimleyen: Sahar Bardaie Sarıgaga Yayınları / 36 sayfa

Nalan Özdemir Eren’in sözcükleri, Sahar Bardaie’nin çizimleriyle hayat verdiği bu özgün çalışmada şiir gibi bir metne, pastel renklerle bezenmiş resimler ve yalın bir tasarım eşlik ediyor. Öykü, toprağın koynunda uyuyan, henüz filizlenmemiş bir tohumun uyanışı ve kim olduğunu sorgulamasıyla ilgili. Tohum, kendini tanımaanlamabilme sürecinde onu saran toprakla, yağmur ve zamanla, güneş ve ayla, ağaç ve yaprakla konuşuyor. Yaşama, doğaya, varoluşa dair rüya gibi bir öykü.

 

Uyku Canavarı Maria Vago

Resimleyen: Anna Laura Cantone Çeviren: Handan Sağlanmak Final Kültür Sanat Yayınları / 32 sayfa

Tüm çocukların ortak derdidir zaman zaman uyuyamamak, özellikle de yatağın altında ya da dolabın içinde saklanmış olan canavarları akla getirip uykuyu kurda kuşa yem etmek. İşte Peter de bu uyuyamayan çocuklardan. Artık odasındaki seslerden mi dersiniz, yoksa karanlıkta oluşan şekillerden mi, bir türlü uyuyamıyor. Peter’in uyumasını bekleyen Uyku Canavarı da onun bir türlü uykuya dalmadığını görüp beklemekten sıkılıyor ve bir şeyler yapmaya karar veriyor. Çocukları korkularıyla barıştıracak, korkularına yetişkinlerin rasyonel dünyasından değil, çocuk dünyasından farklı bir gözle bakmalarını sağlayacak bir kitap Uyku Canavarı.

 

Doni ve Arkadaşları Borzoo Saryazdi

Resimleyen: Ali Mafakheri Çeviren: Fulya Alikoç Evrensel Yayınları / 24 sayfa

Doni ve Arkadaşları, 2004 Bolonya Çocuk Kitapları Fuarı Yeni Ufuklar Ödülü almış İran menşeli bir serinin parçası… Çocuk edebiyatında sık işlenen konulardan biri olan arkadaşlığı, alışageldiğimizden farklı ele alıyor bu küçük öykü. Bir gün evlerinin kapısının önünde yapayalnız, sıkıntı içinde otururken bir “merhaba” ile dünyası değişen küçük Doni’yi anlatıyor. Tatlı bir gülümsemeyle başlayan arkadaşlıklar, arkadaşların arkadaşlarıyla çoğalıyor, çoğaldıkça hem kitaptaki çocukların hem de kitabı okuyan çocukların yüzündeki gülümseme büyüyor.

 

Fips Olanları Anlayamıyor Jeanette Randerath

Resimleyen: Imke Sönnichsen Çeviren: Arzu Tuncel Rollenhagen Gergedan Yayınları / 32 sayfa

Fips Olanları Anlayamıyor, annesi babası boşanınca arada kalmış bir yavru köpeğin hikâyesini anlatıyor. Yarı sosis yarı teriyer cinsi “kırma” bir köpek olan Fips’in annesiyle babası ayrılınca, Fips anne babasının kendi yüzünden ayrılmış olabileceği düşüncesiyle ve birinin yanında olmakla diğerini üzüyor olabileceği endişesiyle ne annesinin ne de babasının yanında huzur bulabiliyor. Ne var ki bir gün Fips gibi “kırma” bir köpek olan yaşlı Bruno kendi yaşamından örnek vererek Fips’in kaygılarına son veriyor.

 

 

 

Çocuklar İçin Resimli Büyük Sözlük Mairi Mackinnon

Resimleyen: Kate Hindley Remzi Kitabevi / 34 sayfa

Bin adet sözcüğü güzel resimlerle anlatarak küçük okurları kavramsal dünyaya davet eden Çocuklar İçin Resimli Büyük Sözlük içine dünyayı konuk etmiş bir kitap. Bin sözcük ve resimden oluşan bu sözlük sayesinde çocuklar sadece düşündüklerini ifade etme sürecinde değil, yepyeni masallar kurma yolunda da epey mesafe alabilirler. Sevimli kediler ve kitabın çeşitli köşelerinde karşımıza çıkan yaramaz fareler eşliğinde ilerlerken karşılaşacağımız başlıklardan bazıları şunlar: evde ve bahçede, şehirde, sporlar ve hobiler, çiftlikte, markette, dünyada neler var, sayılar ve günler, neden yapılmış, masal sözcükleri, yapabildiklerim, hoşlandıklarım…

 

ÇOCUK

 

 

 

Babam ve Ben Patrick Modiano

Resimleyen: Jean-Jacques Sempé Çeviren: Sibel Çekmen Tudem Yayınları / 96 sayfa

Bu yıl Nobel Edebiyat Ödülü’nü alan Patrick Modiano’nun yazdığı ve Pıtırcık serisindeki çizimleriyle yıllardan beri yediden yetmişe pek çoğumuzun gönlüne taht kurmuş olan Jean-Jacques Sempé’nin resimlediği Babam ve Ben, bir babakız ilişkisini merkeze alarak sakin, duru bir öykü anlatıyor. Öykünün anlatıcısı Catherine, New York’ta bale öğretmeni. Ama bizi otuz yıl önce Paris’te küçük bir çocukken babasıyla birlikte yaşadığı yıllara götürüyor.

 

 

Benim Annem Bir Goril Frida Nilsson

Çeviren: Berna Topal Habitus Kitap / 60 sayfa

İsveçli yazar Frida Nilsson, Benim Annem Bir Goril’de normlara aykırı ama birbirine tencerekapak misali uyan bir ikili yaratmış: çocuk yetiştirme yurdunda kalan dokuz yaşındaki Jonna ile onu evlat edinen bir Goril. Jonna’nın hayalini süsleyen “saçları topuz yapılmış, mis gibi parfüm kokan bir anne” yerine, sanayi bölgesindeki hurdalıkta yaşayan, ikinci el eşya satarak geçinen Goril çıkagelip evlat ediniyor küçük kızı. Benim Annem Bir Goril anti-otoriter çocuk yazınında yerini sağlamlaştırmaya aday bir kitap.

 

 

Haydi Gel Hazine Bulalım Janosch

Çeviren: Necdet Neydim Kelime Yayınları / 48 sayfa

Asıl ismi Horst Eckert olan 1931 doğumlu Janosch, Almanya’nın en ünlü çocuk kitabı yazarlarından. 1979 yılında yayımladığı Vaay, Panama Ne Güzelmiş adlı kitabıyla Alman Çocuk Edebiyatı ödülüne layık görülmüş. Bu yıl, Janosh’un serinin devamı niteliğinde kaleme aldığı 5 kitapla daha buluştuk. Janosh bu minimal öykülerde, küçük anlatılarla sıradan hayatların içindeki gerçek ışıltıyı ortaya çıkarıyor. Dostluğun, cömertliğin, paylaşmanın, merakın önemini vurguluyor; kendini ve başkalarını olduğu gibi kabul etmenin, farklı şeylerin peşine düşse de insanın elindekinin kıymetini görebilmesinin önemini anlatıyor.

 

 

Konuşan Köpek Michael Rosen

Resimleyen: Tony Ross Çeviren: Acar Erdoğan Mavibulut Yayıncılık / 80 sayfa

Tuğçe ve annesi bir gün bir köpek sahiplenmek için barınağa giderler. Ancak bu barınak bildiğimiz barınaklardan biraz farklıdır. Bu barınakta gidip en sevimli, en sağlıklı ya da en cins köpeği seçmek gibi bir şansınız yoktur. Bu barınakta köpekler kendileriyle yaşamak isteyen insanları kendileri seçer. Onlarla görüşme odasında bir mülakat yaparlar ve eğer gözleri tutarsa tamam derler. Hayvanlarla insanların ilişkisindeki bildik insan merkezli hiyerarşiyi altüst eden naif bir öykü bu. Zor bir konuyu yalınlıkla anlatmayı başararak çocuk edebiyatının yıldızlı pekiyilerinden birini almayı hak ediyor.

 

 

Şipşak Hikâyeler 1 Hayal Kurmak Yasak mı? Bernard Friot

Çeviren: Tuvana Gülcan Tudem Yayınları / 104 sayfa

Fransız yazar Bernard Friot’nun Şipşak Hikâyeler’i okunabilirlik, akıcılık ve yoğunluk prensipleri üzerine kurulu, hemen hemen şiir kadar süzülmüş bir ya da iki sayfalık “şipşak” metinlerden oluşuyor. Şipşak Hikâyeler’in başlıca alametifarikasının, neredeyse başladığı gibi bitmesi ve dolayısıyla çarpıcı olması, okuru sessiz iki göz olmaktan çıkarıp harekete geçirmesi, olumsuz diye nitelenen kimi duyguları görmezden gelmemesi, yazarın lafı eğip bükmeyen muzip üslubu olduğu söylenebilir.

 

 

 

Böcekler İçin İlkyardım Merkezi Guido Sgardoli

Resimleyen: Andrea Rivola Çeviren: Yelda Gürlek Yapı Kredi Yayınları, 152 sayfa

Hayvanat Bahçesi Maceraları adlı çocuk kitapları ve Var mısın? Yok musun? adlı gençlik romanıyla tanıdığımız İtalyan yazar Guido Sgardoli bu kez, insanın diğer türlerle olan ilişkisini mizahi bir dille irdeliyor. Böcekler İçin İlkyardım Merkezi, veteriner hekim olan Dario ile küçük kızı Camilla’nın başından geçenleri anlatıyor. Yazar, Camilla karakteri üzerinden “hayata saygı”nın insan türüyle sınırlı kalmaması gereken evrensel bir kavram olduğunun altını çizerken, türcülüğü ve insan merkezciliği de eleştiriyor.

 

 

 

 

Mançalı Don Kişot Cervantes Uyarlayan: Carlos Reviejo

Resimleyen: Javier Zabala Çeviren: Tolga Tunç Sarıgaga Yayınları / 24 sayfa

Cervantes’in dört yüz yıllık bu yapıtı bugüne değin defalarca çocuk kitabı olarak uyarlandı. Mançalı Don Kişot’un diğer uyarlamalardan ayrılan başlıca özelliği ise piktogramlı (resimyazılı/sembollü) bir hikâye olması. 2005 Bologna Ragazzi En İyi Hikâye Kitabı Mansiyon Ödülü’ne değer görülen bu kitap Don Kişot’un roman süresince seyreden hayatının belli başlı kesitlerini özetleyip şiirsel bir dille aktarıyor.

 

 

 

 

Viktorya Hayal Kuruyor Timothée de Fombelle

Resimleyen: François Place Çeviren: Şilan Evirgen Yapı Kredi Yayınları / 80 sayfa

Timothée de Fombelle’i Tobie Lolness ve Vango serilerinden hatırlayacaksınız. Viktorya Hayal Kuruyor’da Fombelle, hayal ile gerçek arasındaki sınırları önce kaldırıyor, sonra ustalıkla yerine koyarak okurunu şaşırtıyor. Kitabın kahramanı Viktorya dünyanın dört bir köşesinde birbirinden farklı maceralara atılıyor. Ama sadece hayallerinde! Heyhat, gerçek yaşamda ise Viktorya’nın tek bir arkadaşı bile yok ve tekdüze bir hayat yaşıyor. Aile bağları, empati, güçlüklere karşı koyma cesareti, olaylara farklı bir gözle bakabilme yetisi ve hayalgücünün kudreti gibi temalar etrafında dolanan nefis bir öykü!

 

 

 

Yalancılar Ülkesi Gianni Rodari

Resimleyen: Sedat Girgin Çeviren: Eren Cendey Can Çocuk Yayınları / 208 sayfa

Dünyanın en tanınmış ve en iyi çocuk kitabı yazarlarından Rodari, Yalancılar Ülkesi’nde Gelsomino’nun öyküsünü anlatır. Gelsomino doğar doğmaz sıradışı bir çocuk olduğunu göstermiş ve dünyaya merhaba demek isterken büyük felaketlere sebep olmuştur. İlk ağlayışı, doğduğu köydeki herkesi uyandırmış, insanlar fabrikalara gitmelerini söyleyen sirenler çalıyor diye vakitsiz işe gitmiştir. Sesinin bu sıradışı özelliği nedeniyle hiçbir yerlerde tutunamayan Gelsomino gide gide, herkesin her şeyin tersini söylemek zorunda olduğu Yalancılar Ülkesi’ne gelir. İnce ruhlu ve zeki kahramanımızın başına bakalım burada neler gelir?

 

 

Rico ve Oskar – Çalıntı Taş Andreas Steinhöfel

Çeviren: Suzan Geridönmez Tudem Yayınları / 280 sayfa

Andreas Steinhöfel’in toplam 30 dile çevrilen ve başta Uluslararası Alman Gençlik Edebiyatı Ödülü olmak üzere birbirinden önemli ödüller kazanan Rico ve Oskar serisinin üçüncü ve son kitabı çıktı. Çalıntı Taş’ta arka planda gene heyecanlı bir polisiye macera akarken, “derin yetenekli” Rico ölümle ve matem hissiyle tanışıyor. Yazarın bu seride başardığı pek çok şeyden biri de Rico’ya taktığı “saflık gözlüğü”yle araz, farklılık ve tuhaflıkların arkasındaki insanı görmemizi, dahası insanı insan yapanın araz, farklılık ve tuhaflıkların toplamından başka bir şey olmadığını hiç zorlanmadan kabullenmemizi sağlaması.

 

 

En İyi Arkadaşım Ute Wegmann

Resimleyen: Sabine Wilharm Çeviren: Başak Toprakkaz Kelime Yayınları / 176 sayfa

Ute Wegmann’ın En İyi Arkadaşım adlı kitabı, küçükken hastalandığı için ailesi tarafından aşırı korunan Ben’in, arkadaşı Fritz sayesinde ailesine rağmen sınırları aşmasını ve hayata dokunma çabasını anlatıyor. Fritz ve Ben’in hikâyesi arkadaşlık üzerine düşünmek için güzel bir fırsat.

 

 

Ben Yalnız Ivan Katherine Applegate

Çeviren: Petek Demir Altın Kitaplar / 120 sayfa

Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde doğduktan sonra bebekken Amerika’ya getirilip büyütülmüş, yetişkin hâle gelince de bir alışveriş merkezine yakın bir gösteri alanında tam 27 yıl yaşamış bir gorilin, Ivan’ın gerçek yaşam öyküsü. Newbery ödüllü romanın yazarı Katherine Applegate, Ivan’ın gerçek yaşamından esinlenmiş olsa da, kurmaca unsurlar da kullanarak farklı bir lezzet katmış anlattığı öyküye. Kitabın en dikkat çekici yönü, hayvan hakları üzerinden özgürlük ve doğal yaşam savunusu yapması.

 

 

Çöplük Andy Mulligan

Çeviren: Arif Cem Ünver Tudem Yayınları / 216 sayfa

Tüm eserlerinde yaşama farklı bir açıdan bakmanın, okurlarına da bu farklı açıdan baktırabilmenin peşinde olan Andy Mulligan’ın üçüncü kitabı Çöplük… Bir çöplüğün içinde, çöplerle hayatta kalmaya çalışan, sadece karın doyurmak ve ertesi güne hasta uyanmamak adına çöp yığınlarına dalan çocukların katman katman açılan öyküsü bu. Bir atık diyarı olan Behala’da 13-14 yaşlarında üç çocuğun hayat mücadelesini, sosyal eşitsizliğin ve adaletsizliğin göz yakan ışığından korkmadan anlatmış Mulligan.

 

 

 

Bir Pekin Ördeğinin Tam 15 Yıl 5 Ay Süren Yolculuğu Vassilis Papatheodorou

Resimleyen: Petros Bouloumpasis Çeviren: Fulya Koçak Kelime Yayınları / 112 sayfa

Bir Pekin Ördeğinin Tam 15 Yıl 5 Ay Süren Yolculuğu, Yunanistan’ın çocuk edebiyatına kazandırdığı önemli bir kitap. Yazar Vassilis Papatheodorou, gerçek bir hikâyeden yola çıkarak çok boyutlu dünya sorunlarını ele aldığı bir öykü kurgulamış. Çin’de kurulan ve plastik ördek imal eden bir fabrikada üretilmiş 30 bin ördeğin gemiyle taşınması sırasında fırtına çıkar ve tüm ördekler Çin Denizi’ne dağılır. Ardından 15 yıl boyunca bu ördekler okyanus akıntılarına kapılıp bütün dünyayı dolaşır. Bu işin gerçeklik kısmı ama öyküde bu 30 bin plastik ördekçik yalnız değil; gerçek bir Pekin ördeği eşlik ediyor onlara, kaza sırasında gemide olan ve yavrularını kaybeden bir anne ördek. Balina avcılarından Endonezya’daki tsunamiye, Basra Körfezi’ndeki savaştan ve petrole bulanmış kuşlardan Somali’deki çocuk askerlere neler neler görüyor o bir çift ördek gözü. Akıntıya kapılıp düşünceler denizinde kaybolmaya hazır olun!

 

 

 

Yark Bertrand Santini

Resimleyen: Laurent Gapaillard Çeviren: Siren İdemen Büyülü Fener Yayınları / 80 sayfa

Kim bilir ne kadar çok canavar öyküsü okumuşuzdur çocuk edebiyatında. Ama Yark bildiğimiz hiçbir canavara benzemiyor. Bertrand Santini’nin bir canavarın dönüşüm sürecini anlattığı öyküsü, müthiş devler külliyatına, iyi çocukları mideye indirerek karnını doyurabilen, kötü çocuk yediğinde mide fesadına uğrayan, zalim ama bir o kadar da yufka yürekli yepyeni bir karakter ekliyor. Laurent Gapaillard’ın en az öykü kadar etkileyici çizimlerinin eşlik ettiği kitap, 2014’te, çocuklar tarafından verilen Kilalu Ödülü’ne değer görülmüş. Edebiyatseverleri olduğu kadar, sürükleyici bir maceranın peşine düşmek isteyen okurları da avcunun içine alan Yark, kuşaktan kuşağa aktarılmaya aday, özel bir kitap.

 

 

Bir Masal Anlat Hazırlayan: Filiz Özdem

Resimleyen: Emine Bora Yapı Kredi Yayınları / 153 sayfa

Masalsız büyüyen çocuk, aklında yer etmiş masal olmayan erişkin var mıdır? Kültürel aktarımın parçasıdır masallar, öte yandan günümüz çocukları için yüzyıllar öncesinden gelen masalların anlamı, anlatımı, masalların içeriğinden ötürü çokça sorgulanır olmuştur. Bir Masal Anlat, bildiğimiz masalları anlatıyor ama bilmediğimiz, bambaşka bir biçimde. On beş yazarımız Alaattin’in Sihirli Lambası’ndan Hansel ile Gretel’e, Deli Dumrul’dan Bremen Mızıkacıları’na, Leylek ile Tilki’den Rapunzel’e on beş masal seçip yeniden anlatmış. Her biri, klasik anlatıdakinden çok farklı bir gözle bakmış anlattığı masala ve eleştirdiği ne varsa masalla ilgili, ona şöyle bir takla attırmış. Bir yokmuş, bir varmış…

 

 

Widu’nun Kalbi Rafik Schami

Çeviren: Neylan Eryar Kırmızı Kedi Yayınevi / 184 sayfa

Suriyeli Hıristiyan bir ailede doğan Rafik Schami, 40 yılı aşkın süredir Almanya’da yaşıyor. Pek çok ödül alan ve eserleri yirmi dile çevrilen Schami, Almanya’da göçmen yazınının önde gelen temsilcilerinden biri olarak görülüyor. Türkçede çocuk okurlar onu Bir Avuç Yıldız adlı klasikleşmiş romanıyla tanıyor. Schami, Widu’nun Kalbi’nde Batılı toplumda büyüyen bir çocuğun yalnızlığını, atomize edilmiş yaşantısını ve büyüme sancılarını oyuncak bebeğiyle kurduğu hayalî ilişki üzerinden anlatıyor.

 

 

Toplu Masallar Samed Behrengi

Resimleyen: Oğuz Demir Çeviren: İldeniz Kurtulan Büyülü Fener Yayınları / 300 sayfa Büyülü Fener Yayınları, İranlı yazar Samed Behrengi’nin dünyaca tanınan on bir halk masalını Oğuz Demir’in çizgileriyle Toplu Masallar adı altında yayımladı. Ülkesinde ve dünyada adalet, demokrasi, eşitlik ve direnişin sembolü hâline gelmiş olan Behrengi’nin masallarını tüm çocuklar okumalı.

 

 

Şahmaran Sennur Sezer

Resimleyen: Cem Kızıltuğ Kırmızı Kedi Yayınları / 112 sayfa Yazınımızda şair kimliğiyle öne çıkan Sennur Sezer, şiirlerindeki dilin tadını yüzyıllardır anlatılan bu vefa öyküsüne sindirirken, kitabına folklor araştırmalarındaki deneyimini de yansıtmış, efsanemizi Binbir Gece Masalları’nın iç içe geçen kurgusuyla düzenlemiş. Sezer’in Şahmaran’ı bir halk öyküsü klasiği olarak uzun yıllar okunacak gibi görünüyor.

 

 

Hoppidi Hoop Dedi Heinrich Hannover

Resimleyen: Selda Martin Soğancı Çeviren: Tuvana Gülcan Habitus Kitap / 120 sayfa

Heinrich Hannover Türkçede ilk kez okuduğumuz bir yazar. Yazarın kendi çocukları için “uydurduğu” hikâyelerden oluşan Hoppidi Hoop Dedi, 1972 tarihinden 2000’li yılların başına kadar 250 binden fazla satmış. Fantastik öğelerle bezenmiş bu öykülerde neler olmuyor ki; pofuduk kuyruklu bir tavşan her sabah kuyruğuyla ormancının tıraş sabununu köpürtüyor; çok üşüyen bir sivrisinek kendisine bir manto dikmesi için Terzi Yamadiker’in dükkânını aşındırıyor; rüzgâr, balonu kaçan bir çocuğun balonunu gökyüzünden sürükleyerek geri getiriyor; çok yükseklere sıçrayabilen bir at olan Hoppidi, ninenin evinin çatısında asılı kalıyor; Ay her gece bir ranzanın üst katında uyuyor. Bu masallar evrensel ile yerelin, kolektif bilinçaltıyla bireysel bilincin kesişim noktalarına işaret ediyor.

 

 

 

Hikâye Ormanı Angela Nanetti

Resimleyen: Brunella Baldi Çeviren: Filiz Özdem Yapı Kredi Yayınları / 48 sayfa

Hans Christian Andersen ödüllü İtalyan yazar Angela Nanetti’yi Dedem Bir Kiraz Ağacı adlı kitabıyla tanımıştık. Daha küçük yaş grubuna hitap eden Hikâye Ormanı’nda yazar, aile içi şiddet konusunu ustalıkla ele alıyor ve bir dostluk ilişkisiyle sarmalayarak incelikle işliyor. Yazar şiddeti sadece insanın insana uyguladığı şekliyle değil, insanın hayvana uyguladığı biçimiyle de gündeme getirip çok boyutlu ele alırken, yaraları sağaltmanın araçlarını da ihmal etmiyor: Bu yaralı öyküyü dostlukla, sevgiyle ve başkalarının yaşantılarıyla, yani öykülerden oluşan bir ormanla ince ince örüyor.

 

 

Sıkı Arkadaşlar ve Spagetti Canavarı Andreas Steinhöfel

Çeviren: Zibba Akerman Tudem Yayınları / 144 sayfa

Rico ve Oskar dizisiyle tanınan Andreas Steinhöfel’in yazdığı Sıkı Arkadaşlar ve Spagetti Canavarı, iki kardeşin kısa öyküler halinde anlatılan mizahi maceralarından oluşuyor. Yedi yaşındaki Andreas ile kardeşi Dirk’in giriştikleri her macera mutlaka kahkahalarla sonuçlanıyor. Doğum günü partilerinde yedikleri makarna, hemencecik spagetti canavarı oyunu için süper bir fikir veriyor; okullarında girişilen bir cesaret gösterisi, yeni dostluklara kapı açıyor. Sıkı arkadaşları bekleyen sürpriz ise, ailelerine katılacak yeni bir bebek.

 

 

Ayıcık Ernest ile Farecik Célestine’in Romanı

Daniel Pennac Çeviren: Füsun Önen Yapı Kredi Yayınları / 204 sayfa

Gabriel Vincent’ın sevimli kahramanları Ayıcık Ernest ve Farecik Célestine ile daha önce tanışmış, bu ikilinin öykülerini çok sevmiştik. Ayıcık Ernest ile Farecik Célestine’in Romanı ise ünlü yazar Daniel Pennac’ın, bu iki kahramanın yaratıcısı ve aynı zamanda yakın arkadaşı olan Gabriel Vincent’ın ölümünün ardından, ona saygı duruşu olarak kaleme aldığı bir kitap. Farklı dünyaların hayvanları olan Ayıcık ile Farecik, bu birlikteliğe karşı çıkanlara aldırmayıp bildiğini okuyor. Onların sayesinde biz de gönülden bir dostluk öyküsü okuyoruz.

 

 

Yol Boyunca Renkler Kolektif

Can Çocuk Yayınları / 208

sayfa Yirmi dokuz yazarın ortak çalışması olan ve evrensel duygularla kaleme alınmış metinlerden oluşan Yol Boyunca Renkler, özlemini çektiğimiz barış ortamına çağırıyor hepimizi. Bunu yaparken, barışa giden yolun farklılıkların kabulünden geçtiğinin altını çiziyor.

 

 

Benim Adım Hiç Kimse Frank Cottrell Boyce

Çeviren: Arif Cem Ünver Tudem Yayınları / 120 sayfa

Frank Cottrell Boyce’u Kozmik adlı kitabından tanıyoruz. Yedi çocuk babası, senarist oyuncu Boyce, Benim Adım Hiç Kimse’yi bir okul ziyareti sırasında tanıştığı, Moğolistan’dan sığınmacı olarak gelmiş bir kız çocuğun ışığından etkilenerek yazmış. Moğolistan’dan Liverpool’un bir kasabasına kaçak olarak gelen bir ailenin iki çocuğunun gittiği ilkokulda geçiyor öykü. 2012’de Guardian Çocuk Edebiyatı Ödülü’ne değer görülmüş olan kitap toplumsal, kültürel ve sınıfsal bir öykünün, didaktik olmadan da çocukların nefesini kesebileceğini kanıtlıyor.

 

 

 

Gazete Fısıltıları Sevim Ak

Can Çocuk Yayınları / 224 sayfa

Sevim Ak Gazete Fısıltıları’nda kendine kahraman olarak günümüzün hızlı teknoloji ve tüketim çağında yaşayan ve bu nimetlerden bolca faydalanan on iki yaşındaki Afi’yi seçmiş. Ancak Afi’nin doğum sırasında ölen kız kardeşi Kozi farklı bir boyuttan gelip romana dâhil oluyor ve doğaya yakın bir dünyadan haberler veriyor. Gazete Fısıltıları canlılar arasındaki hiyerarşiyi, ötenazi kavramını, yaşamın, ölümün ve sevginin anlamını sorguluyor.

 

 

Buz Bebekler Miyase Sertbarut

Tudem Yayınları / 168 sayfa

Miyase Sertbarut, yeni kitabı Buz Bebekler’de yetiştirme yurdunda büyüyen çocukların hayatına eğiliyor. Ne annesini ne babasını bilen, kimliğinde yazdığına göre Yıldız anne ile Kaya babadan olma, dünyaya adeta atılmış bir çocuğun, 13 yaşındaki Ece’nin öyküsünü anlatıyor. Ece sesini bize, onun için hayatın olumlu olumsuz her türlü anlamını içeren, yurdun bahçesindeki “Lülüfer” havuzunun adını verdiği günlüğüyle duyuruyor.

 

 

Kıyıya Vuran Kız Stefan Boonen

Resimleyen: Tom Schoonooghe Çeviren: Burak Sengir Hayykitap / 192 sayfa

Özellikle son birkaç yıldan beri Hollanda çocuk edebiyatından okuduğumuz çeviri eserler gönlümüzü fethetti. Stefan Boonen’in Kıyıya Vuran Kız’ı da onlardan biri. Kitap, insanların kendi hâlinde yaşayıp gittiği bir kasabanın sahiline vuran, adını hatırlamayan, hatırladığında da unutmaya çalışan küçük bir kızın ekseninde gelişen olayları anlatıyor. Stefan Boonen bu hikâyede aile nedir meselesi üzerine güzelce kafa yorarken, bu bağlamda özerklik konusunu da gündeme sokuyor. Hatta kurgunun bir aşamasında çevre mücadelesi de kitapta kendine esaslı bir yer buluyor.

 

 

Canavarın Çağrısı Patrick Ness

Resimleyen: Jim Kay Çeviren: Arif Cem Ünver Tudem Yayınları / 216 sayfa

Kaos Yürüyüşü üçlemesi ile dikkatleri çeken Patrick Ness’in yazdığı Canavarın Çağrısı, aslında iki yazarın zihinsel çabası ve emeğinin ürünü olan ilginç bir kitap. Öykünün fikir anası olan Siobhan Dowd’ın meme kanseri nedeniyle hayatını yitirmesi üzerine Ness, onun fikri üretimini hak ettiği hassasiyetle işleyerek kitaba can vermiş. Canavarın Çağrısı, annesi kanser tedavisi gören on üç yaşındaki Conor’ın yaşadığı karanlığın öyküsünü anlatıyor ve kitabın karanlık atmosferine Jim Kay’in çizimlerinin katkısı büyük.

Gençlik

 

 

Karbon Günlükleri 2017 Saci Lloyd

Çeviren: Nazan Özcan Tudem Yayınları / 424 sayfa

Saci Lloyd Karbon Günlükleri 2015’te, çevre krizinin çivisini çıkardığı dünyayı bir lise öğrencisinin gözünden anlatmıştı. Karbon Günlükleri 2017’de ise üniversite öğrencisi Laura dönüşümünü ve büyümesini tamamlıyor. Grubuyla birlikte çıktığı Avrupa turnesinde dünyaya, politikaya ve hayata bakışı değişiyor. Mülteci sorununun ve su savaşlarının tam ortasında kalıyor. Gördüğü şeylerden gözleri yanıyor yanmasına ama bir şekilde travmalarıyla ve hayatın aldığı bu absürt gerçeklikle başa çıkmanın yolunu buluyor.

 

 

Sıradışı Basit Marie Aude Murail

Çeviren: Sibil Çekmen Tudem Yayınları / 208 sayfa

Fransız yazar M. A. Murail’den gene çarpıcı bir roman: Sıradışı Basit. Annelerinin ölümünden sonra yeniden evlenen babaları, bedenen 22, zihnen 3 yaşında olan Basit’i akıl hastanesine kapatmaya karar veriyor, fakat 17 yaşındaki kardeşinin bambaşka bir planı var. Romanda 20’li yaşların başındaki karakterler kendilerini, hayatı, aşkı, cinselliği, “normal”liği birlikte keşfediyorlar. Bizse okur olarak bu karakterleri adım adım takip ederken aşkın, sevginin, genetik bağların, dostluğun ve kendi gerçekliğini yaşamın içinde değiştirip dönüştürmenin ne anlama geldiğini kavrıyoruz.

 

 

Uzakta Mine Soysal

ON8 Yayınları 255 sayfa

Mine Soysal’ın “yaşamını iş kazalarında yitiren binlerce unutulana” ithaf ettiği yeni gençlik romanı Uzakta, iki farklı dünyanın kesiştiği ya da belki birbirine teğet geçtiği bir öykü anlatıyor. Bir tarafta liseyi bitirince dershane parası biriktirmek için Malatya’dan İstanbul’a gelip inşaatlarda işçi olarak çalışmaya başlayan Erdo, diğer yanda çocukluk çağında geçirdiği ağır kazanın fiziksel ve ruhsal izlerini hâlâ taşıyan, varsıllık içinde yaşasa da başka türlü bir yokluk içinde sancı çeken Dünya.

 

 

 

Mucizeleri Saymak Holly Goldberg Sloan

Çeviren: Şiirsel Taş Domingo Yayınları / 328 sayfa

Holly Goldberg Sloan Mucizeleri Saymak’ta ilgi alanları ve takıntılarıyla insanı şaşkına çeviren bir karakter yaratmış. Willow Chance ile tanışın! Bebekliğinde onu evlat edinen anne babası, botaniğe ve tıbba karşı olağanüstü ilgisi, 7’şer 7’şer sayma takıntısıyla yaşayıp giden Willow’un hayatı anne babasını bir trafik kazasında kaybedince aniden yön değiştirir. Dâhi olmanız hayatla her zaman kolayca başa çıkabileceğiniz anlamına gelmez. Farklı olmasından kaynaklanan yalnızlığı, anne babasını kaybedince “tek başına”lığa dönüşen Willow, aslında düşündüğü kadar yalnız değildir belki de. Vietnamlı bir aile Willow’un hayatını, Willow ise hayatına giren yeni insanların hayatını değiştirip dönüştürecektir.

 

 

Yıldızlı Sevgi Jerry Spinelli

Çeviren: Deniz Hüsrev Epsilon Yayınları / 248 sayfa

Sırtına bir ukulele asılıdır. Omzunda, üzerinde kocaman bir ayçiçeği olan büyük bir bez çanta takılıdır. Kum rengi saçları, burnunun üstündeki çilleriyle bir güzellik abidesi değildir ama alabildiğine farklıdır. Jerry Spinelli, Yıldızkız ve Yıldızlı Sevgi adlı iki kitabında, o güne dek evde eğitim görmüş olan, kendi şahsına özel Yıldızkız’ın yaşadıklarını anlatıyor.

 

 

Aynı Hayatın İçinde Anne-Laure Bondoux

Çeviren: Sibil Çekmen Delidolu Yayınları / 208 sayfa

Fransız yazar Anne-Laure Bondoux’yu Katilin Gözyaşları, Linus Hoppe’un İkinci Yaşamı ve Genç Linus’un Öfkesi adlı kitaplarından tanıyoruz. Hedef aldığı yaş grubunun ilgiyle okuyacağı, onların sorunlarını ele alan ama öğretici olmaktan da uzak, hareketli kitaplar yazıyor. Delidolu Yayınları’ndan çıkan Aynı Hayatın İçinde de böyle bir kitap. Üstelik kahramanlarımız, birbiriyle taban tabana zıt iki kız kardeş. Ne var ki bir felaket, anne babalarını kaybetmelerine sebep olan ölümcül bir kaza iki kardeşi birbirlerine yaklaştırıyor. Üstelik geleceği pamuk ipliğine bağlı bu iki kişilik ailenin yeni bir üyesi de yolda!

 

 

Ağaçtaki Janne Teller

Çeviren: Abdülgani Çıtırıkkaya ON8 Yayınları / 184 sayfa

Almanya’nın haftalık gazetesi Zeit tarafından “derinlikli bir tabu yıkıcı” olarak tanımlanan ve uzun süre yasaklı kaldıktan sonra yayımlanan Ağaçtaki, Danimarkalı yazar Janne Teller’ın ikinci romanı. Orijinal adı Dancada “hiçlik” anlamında Intet olan roman, hayatın bir anlamı olmadığını düşünen, bir şeyler yapmanın değersiz ve gereksiz olduğunu fark ettiği gün okulu bırakıp bir erik ağacının tepesinde yaşamaya başlayan Pierre Anthon ile arkadaşlarının öyküsünü anlatıyor.

 

 

Camdan Kale Jeanette Walls

Çeviren: Ezgi Kızmaz Ürgen Epsilon yayınları / 384 sayfa

Camdan Kale’nin yazarı Jeanette Walls sıradışı bir ailede büyümüş. Ailesiyle göçebe bir hayat süren, tüm normların ve kurumların dışında bir çocukluk geçiren Walls, uzun zaman çoksatanlar listesinde kalan kitabında işte bu çocukluğunu anlatıyor. Jeannette Walls’un Camdan Kale’si duyduğumuz, okuduğumuz hiçbir hikâyeye benzemiyor. Yazar, güzel anları yanında zor bir çocukluk geçirmiş olmasına rağmen, onu kendisi yapan değerlerin çoğunu ailesinden aldığının farkına varışını büyük bir yüreklilik ve sevgiyle anlatıyor.

 

 

İnsan Denen Canavar Patrick Ness

Çeviren: Kerem Işık Delidolu Yayınları / 608 sayfa

Kaos Yürüyüşü üçlemesinde Patrick Ness, insan doğasını sorgulayan ve bu doğanın birbirine karşıt veçhelerini olanca çıplaklığıyla gözler önüne seren bir öykü anlatıyor. Aslında birbiriyle son derece ilintili olan, türcülük, sömürgecilik, ekolojik katliam, soykırım, patriarkal düzenin hâkimiyeti, erk kavgası gibi temalardan hareketle insanı doğadan, içinde yaşadığı toplumdan, hatta kendi kimliğinden ve yaşamdan soyutlayan özelliklere eleştirel bir bakış açısıyla yaklaşıyor. Üçlemenin son kitabı İnsan Denen Canavar’da insanın kendine karşı verdiği savaş topluluklar arası sıcak bir savaşa dönüşürken insan barışçıl bir tür olmayı becerebilir mi acaba sorusu da açıklığa kavuşuyor…

 

Yakası Kürklü Yeşil Parka Süreyya Köle

Notabene Yayınları / 152 sayfa

Yakası Kürklü Yeşil Parka ile 2011 Abdullah Baştürk İşçi Edebiyat Ödülü’nü kazanan Süreyya Köle, tarihimizin en acılı dönemlerinden biri olan 12 Eylül’ün açtığı yaraya küçük bir kız çocuğunun gözlerinden bakıyor kitabında. Etrafındakilerin “küçük devrimci” dediği küçük kız, taparcasına sevdiği babasıyla bir örnek yakası kürklü yeşil bir parka giyiyor, Nazım’dan ezbere şiirler okuyor. Aile 1970’lerin son demlerinde bir gecekondu mahallesinde dönemin hırgürü arasında yuvarlanıp giderken, “küçük devrimci” dönemin acılarından payına düşeni fazlasıyla alıyor. Kâbuslarında işkence gören insanların çığlıklarını duyan bu küçük kızın yaşadığı travmayı atlatıp atlamadığı sorusu ise okurun aklına, bir iç sızısıyla birlikte yerleşiyor.

BAŞVURU

 

 

Evrim Kuramı ve Mekanizmaları Çağrı Mert Bakırcı

Evrensel Basım Yayın / 296 sayfa

Evrim Kuramı ve Mekanizmaları, evrim kuramının, konuya yeterince vâkıf olmayanların yoğun saldırısına maruz kaldığı bizimki gibi ülkelerde bilim kültürünün yerleşmesi açısından son derece önemli bir kitap. Çağrı Mert Bakırcı, Darwin’in anlaşılması kolay olmayan görüşlerini anlaşılır kılarak, bilimsel bilgiyi yayma mücadelesine katkıda bulunuyor. Yedi bölümden oluşan kitapta önce evrimle ilgili görüşlerin güncel bir özetini sunan yazar, evrim konusundaki tartışmalara da yer vererek, kitabı karşıt görüşü çürüten örneklerle renklendirmiş.

 

 

Erasmus ve Deliliğin Zilleri Claude-Henri Rocquet

Resimleyen: Celine Le Gouail Çeviren: Ayşe Deniz Temiz Metis Yayınları / 64 sayfa

Rönesans’ın büyük ustası, hümanizmin kurucularından Erasmus, ünlü yapıtı Deliliğe Övgü ile dönemin rasyonalite anlayışını eleştirmiştir. Bugün Erasmus adı, özellikle ülkeler arası öğrenci transferinde, eğitim sözcüğü etrafında baskın biçimde kullanılıyorsa bunda Erasmus’un bundan beş yüz yıl önce insana, hayata, olaylara bakışındaki farklılığın, normalin dışına sızmış dikkatin rolü olsa gerektir. Metis Yayınları’nın Küçük Filozoflar dizisinden çıkan Erasmus ve Deliliğin Zilleri genç okurları ustanın düşünce biçimiyle tanıştırıyor.

 

 

Acaba Ne Olsam – Bilim İnsanı Toprak Işık

Resimleyen: Doğan Gençsoy Tudem Yayınları / 80 sayfa

Toprak Işık’ı çocuklar ve yetişkinler için kaleme aldığı kitaplardan tanıyoruz. Işık, bir yazar ve mühendis olarak birikimini bu sefer, okurlarına doğru mesleği seçme arayışında bir kapı aralayabilmek için kullanmış. Acaba Ne Olsam serisinden iki kitap: mühendislik ve bilim insanlığı. Işık bu kitaplarda, söz konusu alanları meslek edinmenin olumlu ve olumsuz yanlarını gayet esprili bir dille anlatıyor. Zengin bir dil kullanımı, eğlenceli bir anlatım. Bunlar birer “edebiyat” kitabı değil belki ama verdikleri keyfin öykü kitaplarından geri kalır yanı yok.

 

Makineler Nasıl Çalışır? Nick Arnold

Resimleyen: Allan Sanders Çeviren Zeynep Alpaslan Mavibulut Yayınları / 24 sayfa

Kitabın alt başlığı Küçük Mühendisin El Kitabı olsa da bu kitap sadece geleceğin mühendislerine değil, konuya en ufak ilgisi olan herkese uygun. Çünkü kitap sadece çeşit çeşit makineyle ilgili bilgi vermekle kalmıyor, onları küçük çapta yapmanızı da sağlıyor. Eğimli düzlemden kaldıraca, tekerlek ve dingilden makaralara, makinelerin temel çalışma prensiplerini uygulayarak kavrayacaksınız. Basitten karmaşığa giden modelleri uygulamak kitabın sunduğu parçalarla ve verdiği bilgiler eşliğinde hiç de zor olmayacak.

 

 

Öykülerin İzinde Smyrna’dan İzmir’e Sara Pardo

Resimleyen: Mertcan Mertbilek Tudem Yayınları / 96 sayfa

Öykülerin İzinde Smyrna’dan İzmir’e eski fotoğraflara da yer veren, çizgi roman tarzında keyifle okunan bir kent tarihi. Özellikle İzmirli çocuklar için yaşadıkları yerin geçmişini ve çok renkli kültür mozaiğinin nasıl oluştuğunu anlatıyor. Afacanlar kulübünün üyeleri o yaz öğretmenlerinin de yol göstermesi ile her hafta İzmir’in farklı bir ören yerine gidiyorlar. Kitaptaki ilginç bir detay, gezilerinde onlara bilgi veren arkeolog, rehber veya araştırmacıların gerçek kişiler olması. Kitapta, İzmir’in her dinden ve milletten insanın yüzyıllardır barış içinde yaşadığı bir kent olduğu vurgulanıyor.

 

 

Bedenim Bana Ait Pro Familia

Resimleyen: Dagmar Geisler Çeviren: Kâzım Özdoğan Gergedan Yayınları / 32 sayfa

Alman Aile Planlaması, Cinsel Pedagoji ve Danışmanlık Cemiyeti (ProFamilia) tarafından hazırlanan ve Alman Tabipler Birliği Çocuk ve Gençlik Kitapları Ödülü’ne layık görülen Bedenim Bana Ait, 5 yaş ve üstü için hazırlanmış, başta taciz olmak üzere çocukların bedenleriyle kuracakları ilişkide yol göstermeyi amaçlayan, ebeveynlere de destek olacak nitelikte bir kitap. Tabu gibi görülen konuları sağlıklı biçimde ele alan, eğitim konusu eden kitaplara her toplumda ihtiyaç var.

 

İnfografik – Hayvanlar Âlemi Yazan: Simon Rogers

Resimleyen: Nicholas Blechman Çeviren: Egemen Özkan Redhouse Kidz Yayınları 80 sayfa

Hangi hayvan suyun altında iki saat nefesini tutabilir? Mavi balinaların sekiz ay boyunca hiçbir şey yemeden durdukları doğru mu? Hayvanlar hakkında bunun gibi, ilginç ve daha önce hiç duymadığınız bilgileri öğrenmek istiyorsanız size çok güzel bir haberimiz var… İnfografik serisi ile hayvanlar âlemi hakkındaki çok ilginç bilgileri, akılda kalıcı görsellere bakarak kolay bir şekilde öğrenmek mümkün! “İnfografik” son yıllarda gittikçe popüler bir hâle gelen ve karmaşık bilgileri görsellerle anlatmaya yarayan bir teknik. Serinin İnfografik: İnsan Vücudu adlı bir kitabı daha var

 

Acaba Nasıl? Hortense de Chabaneix, Martine Laffon

Resimleyen: Jacques Azam Çeviren: Yağmur Ceylan Uslu Tudem Yayınları / 88 sayfa

Birçok şeyin nedenini nasılını bilmek isteyen minik meraklıların kafasını karıştıran 69 soru, bu kez “Nasıl yani?” ekseninde dönerek Acaba Nasıl’a konu oluyor. Sorular hem doğadan ve bilim dünyasından hem de sosyal hayattan geliyor. Bir yandan eğlenecek bir yandan da merakınızı gidereceksiniz. Kitabın karikatür tadındaki görselleri ve görsellerin algıyı kolaylaştıran tasarımı da cabası…

 

Acaba Neden? Hortense de Chabaneix, Martine Laffon

Resimleyen: Jacques Azam Çeviren: Yağmur Ceylan Uslu Tudem Yayınları / 88 sayfa

Acaba Neden, onlarca soruya yanıt veren bir kitap. Doğrusu, sadece çocuk merakını giderecek sorulardan oluşmuyor; büyük ihtimal, yanıtını henüz yetişkinlerin de bilmediği başka soruları da barındırıyor içinde. “Çocuklar neden itaat etmek zorundadır?” ya da “Çocuklar odalarını toplamayı neden istemez?” gibi, tahminen ilk anda ana babaların dikkatini çekecek soruların yanı sıra, genelde gezegeni, bedeni, hayatı anlamaya yönelik sorularla ilerleyen kitabın renkli tasarımı ve komik karikatürleri, her yaştan okurun dikkatini diri tutmayı başarıyor.

 

Adım Adım Uzay Christophe Chaffardon

Resimleyen: Laurent Kling Çeviren: Alican Tayla Büyülü Fener Yayınları / 65 sayfa

Büyülü Fener Yayınları’ndan çıkan on kitaplık Adım Adım serisi merak uyandıran pek çok konuyu kapsıyor. İşte onlardan biri olan Adım Adım Uzay, çocuklara ve gençlere –ve hatta yetişkinlere bile– uzaya dair bir keşif yolculuğu sunuyor. Belirli bir sistem çerçevesinde okuru uzaya doğru sürükleyen bu başvuru kitabında; füzeler, uzay kapsülleri, uzay istasyonları ve uzay araçlarının keşfinden; uzay hayvanları, Ay’ın fethi, Ay’daki 12 adam, Mars’ı keşif planları, güneş sistemi, teleskoplar, uzay turizmi ve hatta “gelecekte uzay” konusuna kadar pek çok ilgi çekici bilgi yer alıyor.

 

 

Benim Adım Johannes Gutenberg Lluis Borras

Resimleyen: Francesca Carabelli Çeviren: Hazal Gül Altın Kitaplar / 64 sayfa

Altın Kitaplar’ın Benim Adım serisi bu sefer de modern matbaanın mucidi Gutenberg’i konuk ediyor. Kitap üretiminin ve baskı tekniklerinin tarihine de eğilen kitap bir mucidin hayatı üzerinden aslında çağlar içinde kitabın öyküsünü ve kitapların dünyamızı nasıl değiştirdiğini anlatıyor. Matbaa hiç icat edilmeseydi dünyamız nasıl olurdu sizce? Kitabı okumadan önce bu soru üzerinde biraz düşünün. Kitabı o zaman bambaşka bir gözle okuyacaksınız.

 

 

Polar Yeleğin Dünya Seyahati

Wolfgang Korn Resimleyen: Birgit Jansen Çeviren: Saliha Nazlı Kaya Can Çocuk Yayınları / 176 sayfa

Gene Can Çocuk Yayınları’nın verimi olan Normal Nedir? kitabıyla hatırlayacağımız Wolfgang Korn tekrar çarpıcı bir kitapla karşımızda. Korn bu kitabında, Basra Körfezi’ndeki petrol sahalarından Bangladeş’teki tekstil fabrikalarına, Almanya’daki bir mağazadan Kanarya Adaları önlerinde bir göçmen teknesine, globalleşmenin arka planını bir polar yeleğin sürükleyici öyküsü üzerinden anlatıyor. Globalleşme Üzerine Küçük Bir Öykü alt başlığını taşıyan kitap, gündelik bir eşyadan yola çıkarak küresel, çevresel ve toplumsal sorunlara değiniyor. Bu kitabı sadece çocuklar değil, herkes okumalı!

ÇİZGİ ROMAN

 

Uzak Shaun Tan

Desen Yayınları / 128 sayfa

Shaun Tan, güçlü görsel anlatımıyla resimli çocuk kitapları evreninde dikkat çeken bir sanatçı. İllüstratör ve yazar olarak ürettiği özgün işlerle, aslında okulöncesi çağ çocuklarına yönelik olduğu düşünülen resimli çocuk kitaplarına bambaşka bir boyut katıyor. 2011 yılında Astrid Lindgren Ödülü ve Kayıp Şey adlı kitabından uyarlanan animasyonla Oscar alan sanatçının Uzak adlı eseri, göçmen bir babanın, geride bıraktığı ailesiyle daha güzel gelecek kurma hayalini gerçekleştirmek için bilinmedik, uzak diyarlara yaptığı yolculuğu ve yeni topraklarda geçirdiği uyum sürecini sadece resimlerle anlatan sözsüz bir grafik roman.

 

Kuşlar Meclisi Peter Sis

Çeviren: Nazmi Ağıl Alef Yayınları / 160 sayfa

Sayısız ödül sahibi, yazar, illüstratör, film yapımcısı Peter Sis, Feridüddin Attâr’ın 13. yüzyılda yazdığı Mantık Al-Tayr (Kuşların Dili) metninden esinlenerek resmettiği Kuşlar Meclisi’nde, bir efsaneyi desenleri ile yeniden efsaneleştiriyor. Hikâye bizi içsel bir yolculuğa davet ederken, resimler bu yolculuğun suluboya fırçasından damlayan kuş uçuşu haritaları oluveriyor.

 

Tılsım – Elf Prensi Kazu Kibuishi

Çeviren: Figen Uşaklıoğlu Desen Yayınları / 109 sayfa

Desen Yayınları’nın dilimize kazandırdığı Tılsım serisinin beşinci kitabı çıktı: Elf Prensi. Taşmuhafızlarının, kendi iradesi olan taşların, elflerin, iyilerin ve kötülerin cirit attığı bu renkli dünyada macera kaldığı yerden devam ediyor. Sözcüklerden çok muhteşem resimlerle yaratılmış bu fantastik dünyayı keşfetmek istiyorsanız önünüzde şahane beş kitap var

 

 

Güngezgini Fábio Moon, Gabriel Bá

Çeviren: Cenk Könül Çizgi Düşler Yayınları / 256 sayfa

Brezilyalı ikiz kardeşler Fábio Moon ve Gabriel Bá tarafından yazılıp çizilen Güngezgini, başarılı bir grafik roman. 2011 yılında Harvey, Eagle ve Eisner Ödülleri başta olmak üzere bütün ödülleri toplayan kitap, hayatın kendisine dair gizemli bir soruyu yeniden hatırlatıyor.Moon ve Bá kardeşler, yarattıkları Brás de Oliva Domingos karakterinin yaşamını anlatırken, gerçeklik ile hayal dünyası arasında dans ediyor, ölümle yaşam arasındaki ince çizgi üzerinde dikkatimizi başka şeylere çekiyorlar. Brás’ın hayatının bir yerinden başlayıp ölümüyle sonlanan bir öyküyü, hayatının başka yerinden başlayıp tekrar ölümüne giden bir başka öykü izliyor.

 

 

Gülümse Raina Telgemeier

Renklendiren: Stephanie Yue Çeviren: Arif Cem Ünver Desen Yayınları / 224 sayfa

Çizgi roman sanatçısı Telgemeier Gülümse’de, ortaokul öğrencisi Anna’nın dertleri üzerinden ergenlik sancısı çekenlere tercüman oluyor. Aynı çağlarda bir dizi cerrahi girişimle, yıllar süren zorlu bir ortodontik tedavi sürecinden geçen Telgemeier, bu otobiyografik çizgi romanda kendi başından geçenleri anlatmış aslında. Hepsi bu kadar değil; akran zorbalığı, özgüven sorunu, benlik algısı, ilk aşk, aile ilişkileri ve ergen hayatına dair daha pek çok şey sığdırmış kitabına.

Show More