Işık’lı bir empati kitabı

Yazan: Hasret Özdemir Gülbay

Seslerin Perisi Işık, görme engelli bir kız çocuğu olan Işık’ın dünyasını -onun durumundan okuyucuya alenen bahsetmeden- güçlü metafor ve betimlemelerle bizlere aktaran sımsıcak, resimli bir empati kitabı.

Kitabın ilk yarısında, Işık’ı, anlatıcının verdiği şiirsel ipuçlarını takip ederek yavaş yavaş tanımaya başlıyoruz. Işık’ın sesler yoluyla yaptığı tanımlamalar, hoşlandığı şeyler ve özel becerileri de burada karşımıza çıkıyor. Görme engelli olduğunu çözmeye başladığımız noktada olay örgüsü değişiveriyor. Okulun zorba öğrencisi Bela Metin ve ekibi, Işık’a çelme takarak yere düşürüyor. Olanları öğrenen Işık’ın öğretmeni, sınıfta çocuklar için bir oyun kurguluyor. Görme engelli olmanın ne demek olduğunu tüm çocukların hissetmelerine aracılık edecek olan bu oyun bittiğinde ise “Bela Metin ve arkadaşları zorlukları kavrayıp Işık’la arkadaş olabilecekler mi?” sorusunun cevabını öğreniyoruz.

Işık, anne ve babası, kardeşi, zorba arkadaşları ve öğretmeninden oluşan karakterler dizisinde, aynı zamanda hikâyenin anlatıcısı da olan Işık’ın kardeşi duygusal olarak oldukça öne çıkıp okuyucunun gözdesi haline geliyor. Kardeşinin, Işık’ın becerilerini aktarma biçimi öyle içtenlik ve yüceltme dolu ki bu yönüyle sevginin gücü ve pozitif bakış açısının bir insanı nasıl parlatabileceğini bize açıkça gösteriyor. Işık her şeyi başarabilen, Işık peri, Işık güneş, Işık gökyüzü… Neden olmasın ki?

Seslerin Perisi Işık, engelliliğin yardıma muhtaçlıkla yan yana anıldığı ve toplumsal önyargıları besleyecek biçimde acıma duygusu ile anlatıldığı pek çok çocuk kitabından çok farklı. Işık’ın güçlü yönlerini hayranlıkla anlatması ve onu anlamaya çalışması bakımından diğerlerinden kolayca ayrılıyor. Öykünün bizi çok şaşırtmayan kurgusunun eksik yönlerini ise edebi dili, oyunbaz cümleleri ve Effie Lada’nın hikâyeye ustalıkla eşlik eden çizimleri dengeliyor. Kitap, okuyucuyu Işık’ın dünyasına geçip onunla aynı yerde durmaya; sesler, kokular ve duyular aracılığıyla dünyayı algılamaya-deneyimlemeye davet ediyor. Bu yönüyle de engelli bireylerle duygudaşlık yapmasını istediğiniz çocuklarınıza okuyabileceğiniz kıymetli bir rehber kitap olmayı hak ediyor.

Yota K. Alexandrou’nun ithaf cümlesinde söylediği gibi; zorluklarımızı neşeye dönüştürebilmek ve kendi yöntemlerimizle yaşamın güzel yollarını keşfedebilmek dileğiyle…