Patili uzay kâşifine ne oldu?

Astronot köpek Laika, hayatta kalmasının imkânsız olduğu bilinerek uzaya gönderilmiş bir kurban. Bu kitap, onun güzel anısı için tasarlanmış, mesajda tökezlemiş ama görsellikte hak ettiğini fazlasıyla vermiş bir armağan.

Yazan: Hazal Çamur

Köpekler uçamaz ama hayal kurabilir. İnsanlarsa onların sessiz dünyalarındaki hayallerini görmezden gelir. Barınaktan alıp ev arkadaşı olduğunuz o küçük canın, etrafına saçtığı neşeyi görüp de barınakta geçirdiği zaman boyunca, onu sevecek bir aileyi düşlemediğini iddia edebilir misiniz?
Laika, hepimizin bildiği o astronot köpek, sokaklarda gördüğümüz sahipsiz türdeşlerinden farklı değildi. Ama bir gün keşfedildi ve insanlığın atacağı büyük adım için öncü oldu. Kendisinden 4 yıl sonra uzaya gidecek ilk insandan önce, uzaya çıkmayı başardı. O sokak köpeği, duygu ve düşüncelerini göz ardı ettiğimiz o canlı, insanlık tarihine adını altın harflerle yazdırdı. Fakat acı bir biçimde…
Laika Astronot Köpek, Owen Davey’nin muazzam görsel şöleniyle taçlanmış bir eser. Davey, Laika’nın anısı için tasarladığı kitabında, onun trajik öyküsünü mutlu bir sona bağlayarak aktarmayı seçmiş. Laika’nın uzaya çıktıktan sonra ölmediğini, dahası barınakta ailesini özleyen bir köpek gibi yalnız kalmadığını, hep aradığı o güzel aileye kavuştuğunu anlatmış okura. Onun gerçek hayattaki kötü sonuna masum bir alternatif sunmuş. Davey bize bunu şu sözlerle açıklamış, “Ben, gerçek bir kâşife yaraşır şekilde mutlu sonla bitirmeyi tercih ettiğim bu hikâyeye inanıyorum.”
Evet, Laika bu kitapta ölmüyor. Dünya onu kaybettiğini sanırken o uzaylı bir aileye kavuşuyor ve bir daha hiç yalnız kalmıyor. Ancak tam burada duraksıyorum. Çünkü böylece Laika’nın, bizim bencil amaçlarımız için nasıl heba edildiği okurdan saklanmış oluyor. Yazar, her ne kadar kâşif köpeğin anısına, hak ettiği mutlu sonu tasarlamış olsa da aynı kurguya bir başka açıdan baktığımızda, köpeği uzaya gönderen bilim insanlarının onun yalnızlığına da derman olduğu izlenimi oluşuyor. Böylece ders çıkarılacak, empati kurulacak durum soru işaretleriyle gölgeleniyor.
Owen Davey’nin Sovyetler’in bu yaptığını onayladığını düşünmesem de vermek istediği mesajı aktarmada tamı tamına başarılı bulamadım. O, Laika’ya bir mutlu son tasarlarken, farkında olmadan, bilim adına da olsa hayvanlara eziyetin bir suç olduğu gerçeğini gölgelediğini düşünüyorum.
Astronot köpek Laika, hayatta kalmasının imkânsız olduğu bilinerek gönderilmiş bir kurban. Bu kitapsa onun güzel anısı için tasarlanmış, mesajda tökezlemiş ama görsellikte hak ettiğini fazlasıyla vermiş bir armağan.