Kahramanınızı uzakta aramayın!

Pandemi dönemi her yaş için ayrı kısıtlamaları ve umutsuzlukları getirip bıraktı hayatlarımıza. Umudu biraz olsun sürdürülebilir kılmak için bize yeni hikâyeler gerek…

Yazan: Ceylin Aksel

İlkokuldaydım, sınıf öğretmenimden “Köy Enstitüleri” nin varlığını duymuştum. Bilginin sınırsızlığını, işlerliğini, yaşamı öğrendiğin bilgiyle eyleme geçirmenin örneklerini bize anlatmak için bahsetmişti enstitüden. Orada verilen eğitim-öğretimin, çocukların yaşadığı toplumsal eşitsizliği ortadan kaldırıp nasıl geleceğin öğretmeni, doktoru, aydını, çiftçisi olarak yetiştirdiğinden söz etmişti. Köy Enstitüleri’nden birinde yetişen Fakir Baykurt’un yaşamını, çocuklar için anlatan Sibel Öz’ün yazdığı kitabı okuyunca bu anı canlandı zihnimde.

NotaBene Yayınlarının “Bizim Antikahramanlarımız” serisinin son kitabı olan eser, Fakir Baykurt’un yaşamını, değişen ve dönüşen sanatsal, sosyal, siyasal ve toplumsal hayatın etkisinden izlerle okuyucuya anlatıyor. Öz, öğretmen kimliğinin yanı
sıra sanatın pek çok dalında eserler üreten Baykurt’un aydın kimliğini kurguda biraz sönük bıraksa da Türkiye’nin yakın geçmişini anlatmayı seçerek, şimdilerde çok konuşulmayan zamanların kulaklarını çınlatıyor.

Baykurt, okuma yazma bilmeyen bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldiği Yörük Köyü’nde, hikâye geleneğine aşina bir coğrafyada büyümüş. Babasını erken yaşta kaybeden yazar, okuma sevgisini yaşadığı olumsuz koşullara rağmen kaybetmemiş ve ara verdiği okuluna 3 yıl sonra geri dönmüş. Köy Enstitüleri’nin sınavını kazanan Baykurt orada kitaplarla tanışmış ve köyünde anlatılan hikâyelerin romanlarla kurduğu ortaklığı keşfederek yazarlığa ilk adımlarını atmış.

Kurguya dâhil edilen Baykurt’un daktilosu Samimbey, araya giren bilgi pasajlarıyla akışa ara ara müdahil olur. Bazı sayfalarda bu pasajlar, metinden daha fazla yer kapladığından reklamı uzun tutulmuş bir film gibi okuyucunun ilgisini dağıtabilir ama daktilo imgesinden öğreniriz: Sendika ne demek? Köy Enstitüleri ne zaman açılmış? Yörükler kim? Fakir Baykurt’un adı neden Fakir?

Kitap, bize okuma sevgisi, mücadeleci ruhu, yaratıcılığı, bitmeyen umudu ve tüm eşitsizliklere karşı kararlı duruşuyla Baykurt’un her nesil için ilham verici olduğunu hatırlatıyor.