Her şeyi değiştirebilecek düşüncelerle dolu bir bavul…

Öykünün kahramanı Bay Benjamin, parlak fikirleri olan, sıra dışı bir filozoftur. Ama bir gün yaşadığı ülkede sıra dışı fikirlerin “tehlikeli” olduğuna ve bu fikirlere sahip kişilerin tutuklanması gerektiğine karar verilir. 

Yazan: M. Banu Aksoy

Düşünce ve ifade özgürlüğü kavramı üzerine düşünmek için ne çok fırsatımız oluyor değil mi? İnsanların düşündüklerini söylemekten korktuğu, ağızdan çıkan kelimelerin cımbızla ayıklanarak birer ceza sebebine dönüştüğü nadiren rastladığımız bir durum değil maalesef.

Gestapo Almanyası veya Franco rejimi her ne kadar geçen yüzyılda kalmış olsa da bugün hâlâ o dönemden dersler çıkarmak, hatta bunu çocuk kitapları üzerinden yapmak kesinlikle mümkün. Tabii dozajı iyi ayarlamak koşuluyla. Yazar ve illüstratör Pei-Yu Chang bunu kitabında ustalıkla başarmış. “Ülkelerinden kaçmak zorunda kalan tüm insanlara” ithaf ettiği  Bay Benjamin’in Gizemli Bavulu adlı kitapta Chang, bize gerçek bir öyküyü anlatıyor. 

Öykünün kahramanı Bay Benjamin, parlak fikirleri olan, sıra dışı bir filozoftur. Ama bir gün yaşadığı ülkede sıra dışı fikirlerin “tehlikeli” olduğuna ve bu fikirlere sahip kişilerin tutuklanması gerektiğine karar verilir. Bay Benjamin’in yapabileceği tek şey kalmıştır: Kaçmak. Ama bütün yollar kuşatılmışken bu ne mümkün! İşte bu noktada devreye insanların kaçabileceği bütün gizli patikaları bilen Bayan Fittko girer. Bayan Fittko’nun peşine takılacak kişilerden istediği tek şey yanlarında fazla yük getirmemeleridir. Bay Benjamin’in yanında koskoca bir bavulla gelmesi işleri karıştırır. Herkes sarp kayalıklı dağ yollarını böylesi bir yükle aşmanın çılgınlık olduğunu düşünür. Ancak Bay Benjamin diretir: “Bu bavulun içindekiler her şeyi değiştirebilir. O sahip olduğum en önemli şey, hatta kendi hayatımdan bile önemli.” 

Pei-Yu Chang’ın bitirme tezi olarak yazıp resimlediği kitap, Alman düşünür Walter Benjamin’in gerçek öyküsüne dayanıyor. Benjamin’in Lisa Fittko yardımıyla Fransa-İspanya sınırını geçme hikâyesi, çok değerli olduğunu söylediği çantası ve Fittko’nun on binlerce kişinin kaçışına yardım ettiği birer gerçek. Benjamin’in hazin sonu, kitapta üstü örtülü veriliyor elbette ama genç okurlara üzerine düşünecek pek çok konu bırakıyor. 

Baskının, otokrasinin, düşünceleri ve özgürlük arayışı nedeniyle yargılananların, yerini yurdunu terk etmek zorunda kalanların her an, her dakika konuştuğumuz meseleler olduğu şu günlerde çocuklara bu kavramlar üzerine kafa yormaları için biçilmiş kaftan Bay Benjamin’in Gizemli Bavulu.