Dünyayı çocuklar kurtaracak

Yeryüzü Takımı’nın alt başlığı “Doğanın Uyanışı” olsa da aslında insanlar dışında tüm canlılar, dünyamıza verilen zararların farkında. Uyuyan bir tek biz insanlarız. Ama bu noktada çocukları ayrı tutmak gerekiyor. Çünkü yetişkinleri kandırabilirsiniz ama çocukları asla!

Yazan: Emel Altay

Hayvanlar çok kızgın. Birlik olmuş, “Hepsi insanların suçu!” diye bağırıyorlar, “Çok dertliyiz,” diye isyan ediyorlar. Kimisi yuvasının yıkıldığından söz ediyor kimisi yiyeceklerinin bozulduğundan kimisi de nefes alacak temiz havaya hasret kaldıklarından. Kutup ayısı dayanamıyor, “İnsanlar! Her yerde insanlar! Her yere girmek zorunda değiller!” diye haykırıyor. Görünüşe bakılırsa çok haklı. Çünkü “Yeryüzü Takımı”, tam kadro karşılarında. Aslında kızmalarına hiç gerek yok, çünkü bu dört kafadar; Nehir, Rüzgâr, Tan ve Başak, hayvanlar ve bitkiler alemiyle tamamen aynı görüşte: Dünyamızı acilen kurtarmalıyız!
Aslında kitaba ismini de veren Yeryüzü Takımı’nın sloganı başka. Onlar “Doğa varsa biz varız. Biz varsak doğa için varız. Bizler Yeryüzü Takımı’yız” diyorlar. Tabii, slogandan önce her biri Türkiye’nin farklı şehirlerinde yaşayan dört çocuğun nasıl bir araya geldiklerini anlatmak gerek. Başak Muğlalı, aklı başında, yaşına göre olgun bir kız. Nehir ise Şanlıurfalı, enerjik, biraz da deli dolu… Erzurum’da oturan Tan ateşli ve atak, Çanakkale’de yaşayan Rüzgâr ise aklına estiği gibi davranmayı seven bir çocuk.
TÜRK MITOLOJISI KAHRAMANLARI İKLIM KRIZINE KARŞI
Dört çocuğun da çok önemli bir ortak özelliği var. Bu özellik, beklenmeyen iklim olaylarının ailelerini ve yaşadıkları çevreyi bir şekilde etkilemiş olması. Başak’ın yaşadığı bölgede dolu ve fırtınadan kaynaklanan önemli yıkımlar yaşanması ya da Nehir’in ailesinin işlettiği balık çiftliğinde kuraklık nedeniyle sorunlar çıkması gibi konular çocukların gündemine küresel ısınma ve iklim krizi konularını taşıyor. Her biri farklı şehirlerde, birbirinden habersiz dünyanın kötü gidişatına kederlenen bu duyarlı çocukları bir araya getiren şeyse Türk mitolojisinde gizli. Zaten kitap bizi Altay Türklerinin yaratılış mitolojisinden ilhamla kurgulanmış bir yazıyla karşılıyor. Sonrasında da başkarakterlerden biri olan Tabiat Ana ile tanışıyoruz. Bir diğer adıyla Umay, doğaüstü güçleriyle çocukları bir araya getiriyor ve küresel ısınmaya karşı bir mücadele başlatıyor.
Yeryüzü Takımı’nın alt başlığı “Doğanın Uyanışı” olsa da hayvanların da katıldığı toplantıda aslında insanlar dışında tüm canlıların dünyamıza verilen zararların farkında olduğunu görüyoruz. Uyuyan bir tek biz insanlarız. Ama bu noktada çocukları ayrı tutmak gerekiyor. Kitabın sonlarında bir yerde kötü karakter Bay Başkötü’ye dendiği gibi “Yetişkinleri kandırabilirsin ama çocukları asla kandıramazsın.” Gerçekten de çocuklar bütün hassasiyetleriyle, Tabiat Ana’nın kendilerine gösterdiği dünya hâllerine üzülüyorlar ve bir şeyler yapmak için harekete geçiyorlar.
Eylem planlarında yok yok; sosyal medya kampanyaları, okul gazetesinde yazılar, yine okulda çevre kulüpleriyle ortak programlar, aileleri hatta tüm mahalleyi örgütleyecek birtakım eylemler… Arabadan İn Bisiklete Bin, Çevre için Tüketim Alışkanlıklarını Değiştir, İklim Krizine Karşı Fidan Dik, Enerji ve Su Tasarrufu Yap… Bu eylemlerin her biri kitapta birer sayfada, detaylı ilanlar olarak veriliyor. Bu da aslında bizi kitabın asıl yazılış amacına götürüyor.
SIKICILAŞMADAN ÖĞRETICI OLMAYI BAŞARIYOR
Kitabın yazarı Esra İlter Demirbilek, bilinçli bir yol izleyerek iklim krizine dair temel bilgileri hikâyenin kurgusuna eklemiş. Kitabın sonunda yer alan “Yazarın Mektubu”nda da bu niyetini bir kez daha vurguluyor. Yeryüzü Takımı, dört çocuğun bir araya gelip dünyayı kurtarmak için kötülerle mücadele etmesini anlatan ana izleğinin yanında özellikle çocukları küresel ısınma, sera etkisi, iklim krizi gibi konularda bilgi sahibi yapmayı amaç ediniyor. Kitapta gerçekten bu konulara dair birçok veri var. Bunları çocuklara sıkıcılaşmadan anlatmak için çok güzel bir yol seçmiş Demirbilek. Kimi yerlerde ilkokul çağındaki çocukların karbon ayak izini, omega blokajını, ozon tabakasını, sera gazı etkisini bu kadar iyi bilmeleri, doğru sözcüklerle anlatabilmeleri soru işareti yaratabilir. Ancak zamanın ruhuna da çok uygun bir durum aslında bu. Yazar çocukların bilgi kaynağı olarak en önde İnterneti işaret ederek artık çocukların da her konuda istedikleri bilgiye daha fazlasına erişebileceklerini ortaya koyuyor. Çocuk kitaplarının içeriğine belki bir de bu gözle bakmak gerek artık. Yeryüzü Takımı, asıl mesajını çok net ileten, birçok faydalı ve detaylı bilgiyle donatılmış, öğretici olmak için yazılmış ve bunu maceralı bir kurguya özenle yerleştirmiş bir kitap. Hikâyeye hizmet eden çizimler de yine yazar Esra İlter Demirbilek’e ait. Okuyan çocuklarda çevreye, tüketim alışkanlıklarına, tüm canlıların yaşam haklarına karşı bir duyarlılık oluşturacağı gibi ne yapmaları gerektiğine dair somut ipuçları da sunuyor. Tabii sadece çocuklar değil, dünyamızı iklim krizine sokmaktaki en büyük payı üstlenmesi gereken biz yetişkinlerin de Yeryüzü Takımı’ndan çıkaracağı dersler var.