Dünyamız elden gitmesin!..
Ezel Dağlar ERGÜDEN
Yeryüzü’nün geleceğine dair duyduğu kötü haberler nedeniyle canı sıkılan genç yazarımız bu ay bir çevre kitabı tanıtmaya karar vermiş. Çocuklar İçin Her Yönüyle Çevre Kitabı, alabilecekleri küçük önlemlerle genç okurları çevreci olmaya, dünyayı korumaya teşvik ediyor.
Herkes selamlar. Kasım ayını da geride bırakırken düşünmeye başladım; gazetelerde hergün dünyanın ne kadar kötüye gittiğiyle ilgili haberler, internette ise eriyen buzullar, seller ve azalan canlı türleri… Tam bunları düşünürken bir kitapçıda gördüm Çocuklar İçin Her Yönüyle Çevre Kitabı’nı. Bakalım neymiş, ne değilmiş.
Öncelikle, bayağı kapsamlı bir kitap. Dokuz farklı bölüme ayrılmış ve bu bölümler de ayrıca detaylanıyor. İlk bölüm, doğal olarak, “Gezegenimizin Nasıl İşlediğini Anlamak”. Sonra gittikçe bizim davranışlarımıza, geri dönüşüme ve çevreciliğe kadar geliyor. İlk sayfayı açtığımda, karşıma “Bunu Dene” adlı deney köşesi ve bir bulmaca çıkıyor. Bunu genellersek, kitapta bol bol deney ve bulmaca var. Kendi volkanını yapmaktan çölleşmenin sonuçlarını görebileceğin deneylere kadar pek çok şey var. Bulmacaların da hepsi farklı farklı, labirentden şifre çözmeye kadar her şey var.
Kitabın biraz da içeriğinden bahsedelim. Normalde, çevreye duyarlı olan arkadaşlar için bir kitap derdim, ama demeyeceğim. Çünkü çevre hepimizin sorunu. Doğa olmazsa biz de olmayız. Dolayısıyla bu kitap herkesi ilgilendirmeli. Önce atmosfer, kıtaların oluşumu ve dünyadaki sulardan bahseden kitap, bu kısa ön bilgiden sonra yeryüzündeki yaşam alanlarına ve buralarda aslında yaşaması gerekirken artık yaşayamayan hayvanlara geçiyor. Sonra da bizim çevre üstündeki etkilerimizden bahsediyor. Örneğin, timsahların sayısı avcılık yüzünden çok azaldığında, olta balıklarının da sayısı azalmış. Çünkü normalde timsahların yediği zargana balığı da olta balıklarıyla besleniyormuş. Zarganaları yiyecek timsah olmayınca, sayıları artan zarganalar olta balıklarının çoğunu yemiş. Böyle işte. Bu sorunu çözmek için de timsahları koruma altına almışlar ve sayılarının artmasını beklemişler. Yaptığımız saçmalığa da bakın. Dünyanın dengesini bozup, sonra da dışarıdan müdahaleyle yerine oturtuyoruz. Her neyse, zavallı hayvanların yaşamlarında yaptığımız değişiklikleri hazmettikten sonra, bu sefer hava ve suya geçiyoruz. Yani deniz kirliliği, iklim değişikliği, aşırı avlanma ve daha neler neler.
KOMPOSTLAMAK NE DEMEK?
Biraz da soyunu tükettiğimiz hayvanlardan bahsederek moralimizi bozan kitap, sonunda, neler yapabiliriz bölümüne geliyor. Geri dönüşüm. Çok mantıklı. Daha çok geri dönüşüm, daha az çöp, daha az kaynak harcama. Hem de ne kadar kolay. Plastik torbalar yerine kanvas kullanmak, eski bilgisayar veya telefonunuzu ihtiyacı olanlara ya da okullara vermek, organik atıklarınızı da kompostlamak (bunun ne olduğunu öğrenmek için kitabı okumalısınız, nasıl yapılacağı da anlatılıyor). Bunların hepsi geri dönüşüm. Bu bölümden sonra karşımıza “Alternatifler Grubu” çıkıyor. Yani güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi ve organik tarım. Burada bizi birkaç çevreci de bekliyor. Bakalım kimmiş Jane Goodall ve arkadaşları (Jane’i ilk olarak yazmamın nedeni hâlâ yaşıyor olması)?
Sonra da bizim, yani çocuk ve gençlerin yapabileceği şeyler geliyor. Hepimizin bildiği üzere, kullanılmayan ışıkları kapatmak, tasarruflu ampuller kullanmak, ağaç dikmek, yeşil yolculuk yapmak (yürümek veya bisiklete binmek), hatta ve hatta çöp temizleme yürüyüşü organize etmek yapabileceklerimizin birkaçı.
Kitabımız burada sona ererken, benim aklımda hâlâ bir soru var. Biraz çelişkili ama gene de söyleyeyim. Şöyle ki, kitabı ilk elime aldığımda, içine baktım ve renksiz, blok blok küçük puntolu bir kitap gördüm. Çevreyle ilgili de biraz bilgim olduğu için neredeyse kitabı okumayacaktım. Sonra, bulmacalarına bakayım, deneyleri de yapayım derken kitabın hepsini okumuş oldum. Ne var ki kapağında kocaman “Çocuklar İçin” yazan bir kitap, biraz daha renkli ya da büyük puntolu olsaydı ne olurdu, diye düşünmedim değil. Aslında geri dönüşümlü kâğıttan yapıldığını tahmin ettiğim kitap pek güzel olmuş. Hem kitabı renkli yapmak ve puntosunu büyütmek daha çok kaynak harcanmasına neden olurdu. Neyse, bu da güzel, hem de daha ucuz.
