İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Bir zamanlar…

“Beni, hiçbir pratik anlamı olmayan ‘saçma’ ilgilendiriyor sadece. Hayatın abes tezahürü çekiyor yalnız ilgimi.”*

Yazan: Çağla Vera Kılıçarslan

Sanatçıların eserlerinde, dâhil oldukları ya da yakın hissettikleri sanat akımlarının manifestolarının, içlerinde bulundukları dünyayı kavrayışlarının ve bir başka dünyaya dair tahayyüllerinin yansımalarını görürüz.

Bu eserlerin kimileri üretildikleri tarihten bugüne görünürlüklerinden bir şey kaybetmedi kimileri ise bugün yeniden keşfedilmekte. Ancak konu, bahsedilen sanatçıların çocuk ve gençlik edebiyatına dair üretimleri olduğunda, genelde karşımıza
çıkan manzara, nadirat sitelerinde unutulmaya yüz tutmuş birkaç nüshadan ibaret kalıyor. Ama bazen öyle şeyler oluyor ki, bir
de bakmışsınız, Sovyetler Birliği’nde 1927- 1930 yılları arasında varlık göstermiş OBERİU, yani Gerçek Sanat Topluluğu’nun kurucu üyelerinden, avangart sanatçı Daniil Harms’ın yazdığı bir çocuk kitabını ellerinizin arasında buluvermişsiniz. O kitap ki, Şeyda Ünal’ın çizimleri ve Mustafa Kemal Yılmaz’ın çevirisiyle Bir Zamanlar Bir Masal Varmış adıyla Nesin Yayınlarından çıkmış.

İki çocuk, Lenoçka ve Vanya bir masanın başına oturmuş bir masal yazmaya koyulmuştur. Ancak Vanya’nın her başlangıcına, Lenoçka’nın yapıştırıvereceği geçmişten gelen bir gelişme ve son vardır. Dünyada söylenmemiş ne bir söz ne de bir masal
kalmamış gibidir. Daniil Harms’ın doğrusal başlayan hikâyesi, ani bir doğrultu değişikliğiyle absürt bir hâle bürünür. Bir Zamanlar Bir Masal Varmış’da tekrar eden, giderek sarmallaşan ve insanı “yok artık” demenin sınırlarına getiren olaylar akışı, sıkıcı ve düz gerçeklik algısına savaş açıyor.

Bu şakacı küçürek hikâyedeki sonsuz hareketi resimsel bir düzlemde yakalayabilmek ise oldukça emek isteyen, meşakkatli bir iş. Çizer Şeyda Ünal’ın dinamik illüstrasyonları sayesinde hikâye tüm absürtlüğü ile gözlerimizin önünde cereyan ediyor.

* Daniil Harms

Bir Zamanlar Bir Masal Varmış
Daniil Harms
Resimleyen: Şeyda Ünal
Türkçeleştiren: Mustafa Kemal Yılmaz
Yayına Hazırlayan: Senta Urgan
Nesin Yayınları, 48 sayfa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Show More