İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Sınıfta bir beyefendi

Anne Tonnac’ın karikatürleri andıran dinamik çizimleriyle renklendirdiği Küçük İnsan, Alain Serres’in yalın ve eğlenceli anlatışıyla okuru farklı bir taraftan bakmaya ve düşünmeye zorlayan, boyutu küçük ama içeriği büyük bir kitap.

Yazan: Olcay Mağden Ünal

Kapağında şaşkına dönmüş, tepetaklak bir oğlan çocuğu ve onu hortumuyla tutan keyifli bir fil. Belli ki bu kitapta pek alışık olmadığımız bir düzen söz konusu. Kapağı çevirince kendinizi doğruca bir ormanın içinde bulacağınızı sanıyorsanız yanılıyorsunuz. Küçük İnsan’ın yazarı Alain Serres, hepimizin ilkokullarımızdan gayet yakından tanıdığı bir sınıfta karşılıyor bizleri. Ancak işin tuhafı, bu, kapakta gördüğümüz oğlan çocuğunun ve onun boyutundaki yaşıtlarının gittiği bir sınıf değil. Hayır, bu hikâye ormanda değil ama yabani hayvanların gittiği bir ilkokulda geçiyor. Üstelik bu okulda öğretilenler de hepimizin bildiği matematik, geometri gibi dersler.

Günün birinde öğrencilerden suaygırları Tim ve Tom, ellerinde bir çuvalla çıkagelir; sınıf arkadaşlarına getirdikleri bir sürprizdir bu. Okulda tüm hayvanlar sürprizin peşinde galeyana gelince ortalığı sakinleştirmek de bir şempanzeye, yani öğretmene kalır. Ve işin aslı açığa çıkar: Bu iki su aygırı hafta sonu aileleriyle ormanda gezintiye çıktıklarında ağaçların arasında koşuşturan sürprizi görmüşlerdir. Eh, üşütüp hastalanmasın, soğukta bir başına kalıp kaybolmasın diye de onu çuvala koyup sınıfa getirmeye karar vermişler. Böylece yakaladıkları bu sürprizi, sınıflarının küçük insanı yapabileceklerini düşünmüşler.

Küçük insan çuvaldan çıktığında bütün sınıf hayretle onu izler; zürafa, timsah, devekuşu ve diğerleri gözlerini keyif ve merakla çocuğa diker. Çocuk korkulu ve çekingen bir ifadeyle karşısındakilere bakarken öğretmen de nihayet incelenmeye değer bir tür bulduğu için hayli neşelidir. Böylece insan çocuğunun anatomisini işleyen ders başlar. Meraklı gözler kollarını ve bacaklarını inceleyip daha yüksek sesle konuşsun diye burnu bir o yana bir bu yana çekiştirilirken çocuk evine gitmek istediğini haykırır
durur. Ne yazık ki hayvanlar insanların dilini anlayamaz, bu yüzden sınıftakiler çocuğun söylediklerini taklit etmeye çalışıp eğlenmekten başka bir şey yapmazlar. Bir tek kültürlü bir fil, küçük insanın söylediklerinin alay edilecek şeyler olmadıklarını açıklar. Küçük insan bütün bir günü böyle elden ele dolaştırılarak, mıncıklanıp okşanarak, sarıp sarmalanarak geçirir.

Hayvanlar, isim takıp resimlerini bile çizdikleri bu küçük oğlan çocuğuna sınıfta bakmaya karar verirler. Artık onu besleyip sağlığına dikkat etmek sınıftakilerin sorumluluğundadır. Çocuk, ailesine kavuşmak için can atsa da akşam olunca okulun kapıları tek tek kilitlendiğinden hiçbir yere gidemez. O da yattığı yerde tüm bu hayvanları kafeslerin ardına kapattığını hayal eder. Neyse ki bir gün öğretmen durumun farkına varır ve müdahale etmeye karar verir.

Anne Tonnac’ın karikatürleri andıran dinamik çizimleriyle renklendirdiği Küçük İnsan, Alain Serres’in yalın ve eğlenceli anlatışıyla okuru farklı bir taraftan bakmaya ve düşünmeye zorlayan, boyutu küçük ama içeriği büyük bir kitap. Bu kez sınıf maskotu hâline getirilen bir fare, kedi, kaplumbağa ya da başka bir hayvan değil; bir insan. Ailesinden zorla koparılan, ama bunun farkına bile varılmayan, üşümesin, sokaklarda hastalanmasın diye sınıfta bakılmaya karar verilen bir insan. Hayvanlar onun dilini anlamıyor, üzüntüsüne kulak asamıyor, bakımını üstlendikleri için ona karşı sorumluluklarının hepsini yerine getirdiklerini düşünüyorlar. Serres’in etkileyici hayal gücü Tonnac’ın ifadeleriyle müthiş bir iş birliği çıkarmış, özellikle çocuğun gözlerindeki korku, çekingenlik, hüzün ve özlem dolu bakışlar âdeta sayfalardan dışarı taşıyor. Korkut Erdur’un başarıyla bu ikiliye eşlik eden çevirisi de eklenince ortaya özlenen bir takım çalışması çıkmış.

Küçük İnsan, insanların ve hayvanların rol değiştirdiği bir öykü. Acaba kaç hayvan kafese tıkıldığında günün birinde onu buraya tıkan insanları “bir pistin etrafında peşi sıra döndürmeyi tasarlar”? Peki ya kaç insan, alıkoyduğu hayvanın gözündeki yalnızlığı ve özlemi görebilir? 48 sayfanın ardından sondaki iki suaygırıyla el ele duran küçük çocuk silüetine bakarken bildiğinizi düşündüğünüz şeyleri sorgulamaya başlayacak, büyümeye yeterince direnebildiyseniz çocuk kitaplarının etkisine bir kez daha hayran kalacaksınız.

Küçük İnsan
Alain Serres
Resimleyen: Anne Tonnac
Türkçeleştiren: Korkut Erdur
Editör: Hazel Bilgen
Yapı Kredi Yayınları, 48 sayfa

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Show More