Çocuklar için finans mı dediniz?

Yazan: Melek Özlem Sezer

“Henüz çok küçüksün.” diyorlar. “Neden okula gitmek için bunca ısrar?” “Ben okula gitmek istemiyorum ki aslında,” diye cevap veriyor çocuk. “Zaten sayıları öğrenince hemen bırakacağım.” Bir tek buna ihtiyacı varmış ya neden acaba? “Çünkü ne zaman bir oyuncak istesem, çok pahalı diyorsunuz. Etiketleri okuyayım da gerçekten pahalı mı yoksa beni kandırıyor musunuz anlayayım.”

Hayatın temel öğelerinden olan ekonomi, çocuğun günlük yaşamını da çevreliyor elbette. Ki büyükler de dolaylı olarak bunu anlatmak zorunda kalıyor: “Ama tatlım işe gitmezsem, sana oyuncak alamam ki.” Çocuk oyuncaktan vazgeçse, paranın diğer işlevleri sıralanıyor: Paramız olmazsa yemek yiyemeyiz, sinemaya gidemeyiz, kiramızı ödeyemeyiz… Kira mı, o da ne? Bizim evimiz diyoruz, kendi evimiz için kim bizden para istiyor ki? Gel de kolaysa anlat şimdi!

Neyse ki Cinders McLeod, imdada yetişiyor ve bizi para birimi havuç olan eğlenceli bir dünyaya götürüyor. Dört kitaplık “Çocuklar İçin Finans Serisi”, Kazan!, Harca!, Paylaş!, Biriktir! başlıklarında meseleleri çocuk dünyasına uygun şekilde hikâyeleştiriyor.

Kazan! adlı kitapta, Çakıl şarkı söyleyerek zengin ve ünlü olmak istiyor. Peki, bunu nasıl başarabilir?
Annesi, müzik dersi almasını öneriyor. Çakıl dersin finanse edilmesi gerektiğinin farkında, diyor ki: “Ama ders almak için para vermem gerekir. Ben param azalsın istemiyorum ki, param çoğalsın istiyorum.” Anne ben öderim demiyor; bahçe işlerine yardımına karşılık haftada bir havuç ödemeyi teklif ediyor. İyi de böyle zengin olamaz ki… Anne, sabrı ve bir işi mümkün kılmanın aşamalarını iyi anlatıyor. Çakıl iyi bir şarkıcı olursa okul konserlerine çıkabilir. Ama öyle de ünlü olamaz ki! Doğru ama şarkı söylemeye devam ederse… “Biri beni keşfeder mi dersin?” diyerek çocuksu heyecanıyla bölüyor sözü Çakıl. “O da olabilir,” diyor anne. “Daha önemlisi gün geçtikçe daha iyi bir şarkıcı olursun.” Böylece anne ilksel hedefi değiştirmeyi başarıyor, dahası sermayeyi ve bunu oluşturmanın yöntemini de göze sokmadan anlatıyor. Havuç kazanmaya devam ederek, biriktirdikleriyle albüm kaydetmek. Böylece bir sürü tavşan albümünü satın alabilir. Tabii Çakıl hemen “O zaman mı zengin ve ünlü olacağım?” diyor. Anne onun heyecanını öldürmeden yönlendiriyor: “O zaman diyeceksin ki: Çalıştım ve kazandım!”
Seri, finansal sistemi ve para psikolojisini yönetmeyi, çocuğun kavrayışına uygun anlatmada oldukça başarılı. Harca! kitabında, Duman gördüğü her oyuncağı almak istiyor ya, yalnızca üç havuç harçlığı var. Eyvah, seçmek zorunda! İyi de niye seçmesi gerekiyor ki? Sonuçta üç havucu, üç de isteği var. Ama ne yazık ki her şeyin fiyatı aynı değil. Duman düşünmek değil harcamak istese de anne harcama isteğiyle gerçekler arasında doğru korelasyon kurmayı şıp diye öğretiveriyor ona.

Paylaş! kitabında, ninesi doğum gününde Bulut’a on havuç hediye ederken şöyle diyor. “Birazını kendine harca, birazıyla da başkalarına yardım et.” Yardım ki dayanışmanın aksine tepeden bakan, üstün hissettiren bir şeydir, eşitlik ilkesini ihmal eder. Bu ego hevesi Bulut’ta süper kahraman olma ve dünyayı kurtarma hayalinde boy gösteriyor. O bir süper kahraman kostümü alacak, ejderlerle savaşıp dünyayı kurtaracak. Ama ejder yok ki, üstelik bütün havuçlarını kostüme harcarsa, mesela bal arıları için çiçek almaya havucu kalmayacak. Bakalım Bulut hangi isteği için ne kadar ayıracak?

Biriktir! kitabında, kardeşlerinin gürültüsünden usanan Tarçın, babasından ona bir ev almasını istiyor. Baba evlerin çok pahalı olduğunu söylüyor. Tarçın da oyun evi almayı akıl ediyor. Babanın bunun için de parası yok ama Tarçın on havuç biriktirebilir pekâlâ. Haftada iki havucunu harcamazsa beş haftada bunu başarır. O zaman da ne dondurma alabilir ne sinemaya gidebilir. Öyleyse harcama, tasarruf dengesini sağlamalı.

Kitaplarda genel sistem, yetişkinin desteğiyle ilk isteğin sorgulanması, seçenekleri görme ve değerlendirme, kararın mümkün kılınması için planlama yapma diyebiliriz. Zekice öykülerle konuların yalın bir forma kavuştuğu, didaktiklikten uzak kalmayı başarmış ve sevimli resimlerle kendini daha da tatlı kılmış bir seri. Okul öncesi ve birinci sınıflar için harika bir seçim!