İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Falan, filan, feşmekandan bilime giden yol

Çizgi roman, “atlamalı okumayı” gerektiren ve kışkırtan bir formdur. Bu kitap da genç okurun bir bilgiden diğerine seke seke atlamasına olanak veriyor.

Yazan: Suzan Geridönmez

Harika Bir Uzay Tatili, Fransız illüstratör Gaëlle Alméras’ın yazıp resimlediği bir çizgi roman. Özgün yanı, aynı zamanda çocuk ve gençler için bir popüler bilim kitabı olması. 

Kariyerinin başından itibaren çocuk kitapları yapmayı hayal eden Gaëlle Alméras, 2010’da yayımlanan ilk eseriyle alanda tepkiyle karşılanmış, eleştiri okların hedefi olmuştur.  Nedenini ilk çocuk kitabının ismi ele veriyor: Bambou: Le petit cerf qui mange tous ses amis ya da Türkçeye çevireceksek: Bambou: Tüm Arkadaşlarını Yiyen Küçük Geyik. Hedef yaş grubu için fazlaca sert bulunan, şiddet dozu eleştirilen bu eser de çizgi roman tadındaydı.

İyi ki Gaëlle Alméras, ilk kitabıyla aldığı tepkiler üzerine çocuk ve gençler için üretmekten vazgeçmedi. Çizgi romana bağlılığını bilime olan tutkusuyla birleştiren sanatçı, Harika Bir Uzay Tatili’ni yine onlar için üretti. Üstelik bu kez alandan alkış ve övgü almakla kalmadı, bir dizi ödüle de layık görüldü. Ödüllerin bir kısmı çizgi roman dalındayken bir kısmı da popüler bilim kitaplarına verilen ödüllerdi.

Sahiden de kitap iki alanı, bilim ve sanatı birleştirmekte ve genç okurun ilgisini bilime çekmekte çok başarılı.

Her şey sevimli karakterler Sıçan, Kunduz ve Ornitorenk ya da kısaca Orni’nin birlikte şehir ışıklarından uzakta bir hafta sonu geçirmeleriyle başlıyor. Aslında Sıçan, arkadaşlarını gözlemevine davet etmiştir ve onlara, burada harika bir uzay tatili yaşatmaya kararlıdır. 

Sayılı sayfalar dışında siyah beyaz olan kitap eğlence ile bilimsel bilgiyi bir arada veriyor. Örneğin Sıçan’ın Gözlemevi’nin esprili çizimini incelediğinizde yıldızları görmek için açılabilen bir çatının yanı sıra bir çakıl taşı koleksiyonu, Sıçan’ın hemen teleskopun altında duran yatağı, Einstein’in dil çıkaran ünlü posteri ve şezlonglarla döşeli misafir odası dikkat çekiyor. Hemen altında ve üstündeyse  gayet ciddi bilgiler özetlenerek sade ve net bir dille mesela şöyle deniyor: “Gök gözlemevi, gökyüzünü incelediğimiz yerdir. Şehir ışıklarından uzaktadır ve içinde gözlem araçları vardır.”

Çizgi roman, “atlamalı okumayı” gerektiren ve kışkırtan bir formdur. Bu kitap da genç okurun bir bilgiden diğerine seke seke atlamasına olanak veriyor. Araya serpiştirilen komik hadiseler ve karakterlerin esprili diyalogları bu yolculuğu sıkıcı olmaktan çıkarıyor. Tabii bunda ayrıntı çizimlerin çarpıcı ve modern tarzının hedef yaş grubunu kolayca büyülemesinin de büyük payı var. 

Aslında çizimlerin etkisi altında kalmak için çocuk olmak gerekmez, her yaştan okurun, özellikle de çizgi roman severlerin zevkine hitap ediyorlar. Aynı şey ön ve arka kapak arasına sığdırılan bilgiler için de geçerli. Uzayın sırlarını merak eden, gece yıldızlı gökyüzüne bakmayı seven yediden yetmişe herkes sayfalarda şaşırtıcı, bilmediği, ilk defa karşılaştığı ya da çoktan unuttuğu bilgiler keşfedebilir ve evreni daha iyi anlamanın heyecanını duyabilir. 

Eser, Dünyamızın parçası olduğu Güneş Sistemimiz ve Samanyolu hakkında en temel bilgileri içeriyor. Ama nötron yıldızından süpernovaya, çift yıldız sistemlerinden fosil ışımasına, kuarklardan büyük patlamaya çok karmaşık ve zor görünen konulara da girmekten geri durmuyor. 

İnsanlığın uzaya olan ilgisi sadece bilimsel değil. Politik ve sosyal birçok boyutu ve yansıması var. Kitap bunların bir kısmına eğilmeyi ihmal etmiyor. Sıkça karıştırılan astronomi ile astrolojinin farkına; uzayı anlamamıza büyük katkıları olan ama genelde erkek meslektaşlarının gölgesinde kalan “uzayın süper kadınları”na birer sayfa ayrılmış. 

Şehirlerin ışık kirliliğinin uzağında rahatça gözlemlenebilen takımyıldızları ise eserin en sonunda yer buluyor. 

Genç okur, çizimdeki haritalardan hareketle ilkbahar göğünde Çoban, Büyükayı, Başak ve Küçük Köpek’i tanıyabilir. Yazın ise Deneb, Altaire ve Vega yıldızlarının oluşturduğu Yaz Üçgeni’ni seçebilir. Tabii Terazi, Akrep, Kuzey Tacı ve Herkül’ü de. Aynı şekilde sonbaharda gökte Avcı ve Boğa Takımyıldızları ile Ülker Yıldız Kümesi’ni arayabilir. En kolayı ise kışın Sirius’u görmektir. Ne de olsa Güneş’ten sonra en parlak yıldızdır.

Grafik tasarımıyla da göz dolduran eser, evrenin karanlığındaki şaşırtıcı ışıkları çok az ve yerinde kullandığı renklerle vurgulamayı seçmiş. Kuzey ışıkları, gaz kuyruğu, fosil ışıması, kızılötesi ışık ve görünür tayf gibi kavramlar küçük ama epey göze batan renk dokunuşlarının yardımıyla görselleştirilirken evrende hüküm süren siyahın egemenliğine geniş yer ayrılmış.  

“Falan, filan, feşmekan” diyor Orni, Sıçan güneş sistemindeki 8 gezegenden 5’inin çıplak gözle görülebildiğini, Kunduz’un ise bunların, Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Satürn olduğunu açıkladığında.

Sanırım kitabın okuru cezbetmesinde bu esprili sentez çok etkili.

 

 

Harika Bir Uzay Tatili
Gaëlle Alméras
Türkçeleştiren: Ayşe Güren
Editör: Seda Kostik
Kuraldışı Yayınları, 96 sayfa
Show More