İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Masalları artık kız çocukları yazacak!

Kulelere kapatılan, 100 yıllık uykularla lanetlenmiş, başında prensi, kralı, üvey annesi eksik olmamış kız çocukları artık yetkiyi eline alıyor. Kalem kız çocuklarının elinde bundan böyle, dolayısıyla anlatacağı masallar da Öyle Değil, Böyle!

Yazan: Emel Altay 

Prenslerin bale yaptığı, prenseslerin ağaç tepelerinde dolaştığı, üvey annelerin tüm evlatlarını bağrına bastığı masalları bilirsiniz. Yoksa bilmez misiniz? Sizin bildikleriniz, dinledikleriniz hep kötü kalpli üvey anne, bencil prens, çıtkırıldım prenses masalları mı? O hâlde eski masalları çöpe atıp kalemi yeni bir masalcının eline verme zamanı gelmiş. 

Bir varmış bir yokmuş… Aslına bakarsanız genelde kötü insanlar varmış, iyi insanlar öyle azmış ki neredeyse yokmuş. Çocukluğumuzda anne babalarımızın, bir bardak ılık sütle birlikte yutturduğu masalların hiç de masum olmadığını, ancak büyüyüp aklımız erince anladık. Ebeveynlerimiz de kandırılmışlardı elbette, onların da çocuklukları aynı masallarla geçmişti. Bu masallarda binbir türlü kötülüklerle dolu ormanlar, cadısı eksik olmayan kulübeler, kulelere hapsedilmiş prensesler, zulüm gören üvey çocuklar gırladır. Bunun neden böyle olduğunu çağımızda iyice gelişmiş psikanaliz bilimine ve masal psikanalistlerine bırakalım ve biz Aslı Tohumcu’nun Öyle Değil Böyle! diyerek büyük harflerle bağırdığı “masal dünyasına” bakalım.

DÜNYAYI DA MASALLARI DA DEĞİŞTİRMEK MÜMKÜN!

Öyle Değil, Böyle!, Aslı Tohumcu’nun Birleşmiş Milletler Kadın Birimi UN Women tarafından düzenlenen “Awake Not Sleeping” (Uyandıran Masallar) projesi için yazdığı “The Storyteller” (Masalcı) adlı öyküsünden kitaplaştırılmış. Öykü, yer aldığı projeden de anlaşılacağı üzere, toplumsal cinsiyet eşitliği, ekolojik bilinç gibi farkındalıkları odağına alarak “farklı bir dünya ve farklı masallar mümkün” mesajı veriyor. 

Kitap, duvardaki gölgesi bir şeytana benzeyen “masalcı”nın masal karakterlerince kendi çalışma odasında rehin tutulmasıyla başlıyor. Bir okur olarak “masalcı”nın ataerkil düzenin yasa koyucularını, düzene su taşıyanları, yasa, gelenek, kültür kılıflarında aynı masalları tekrar tekrar anlatarak failleri ve mağdurları sonsuz bir yolculukta yeniden yeniden yaratmalarını temsil ettiğini düşünüyorum.  Rapunzel’in upuzun saçlarıyla masalcının ellerini bağlaması, Kırmızı Başlıklı Kız’ın kırmızı kurdelesini masalcının ağzını bağlamak için kullanması, gözlerimden kalpler çıkarak okuduğum buluşlar oldu. Aslı Tohumcu, kadını ikinci sınıf gören zihniyetin elini kolunu bağlamayı ve ağzını tıkamayı pek güzel bir manevrayla kotarmış. 

Bu noktada kitabın çizeri Pelin Turgut’a da değinmek gerek. Turgut, çizimleriyle kitabın atmosferini ve mesajını güçlendirmiş. Çok bilinen, ezberlenmiş masal kahramanlarına getirdiği yeni yorumları görmekse çok keyifli. 

RAPUNZEL SAÇLARINI DÜNYA TURUNDA SAVURUYOR

Öyle Değil, Böyle!’in tek meselesi kaçırılan, kapatılan, zulmedilen prensesler ve kız çocukları değil, bu masallarla zihinlere yerleşen bilinçsizlikle çocuklara kötü davranan üvey anneler, avcılar, zalimin koruyucusu ejderhalar da isyanda. Örneğin Kırmızı Başlıklı Kız’ın avcısı “artık kurdun karnını deşmek istemiyorum,” diyor. Pamuk Prenses’in avcısı da masum ceylanları öldürüp kalplerini çıkarmaktan dolayı mutsuz. Hepsi aynı masalları yeniden yeniden türeten masalcıdan şikâyetçi. Onun kurgusunda kendilerine biçtikleri ilkel rolleri oynamak istemiyorlar. Yeni masallar istiyorlar, aslında istedikleri adil, sevgi dolu bir dünyada mutlu canlılar olarak bir arada yaşamak. Obur cadı, Hansel ile Gretel’i yemek yerine bir pasta dükkanı açamaz mı? Rapunzel, kuleye hapsolmuş bir ömür sürmek yerine saçlarını savura savura dünyayı dolaşamaz mı? Hansel ve Gretel için başka bir hayat mümkün değil mi? Aslı Tohumcu’nun tüm bunlara yanıtı evet. Kitabın sonundaki “Şimdi Ne Yapıyorlar?” bölümünde masal kahramanlarımızın değişen masalcıyla birlikte hayatlarının nasıl güzelleştiğini görerek mutlu oluyoruz. 

ARTIK KALEM BİR KIZ ÇOCUĞUNUN ELİNDE

Masal kahramanları, artık bezdikleri masalcıyı rehin aldıktan sonra çarenin ancak yeni masalcı bulmakta olduğunda birleşiyorlar. Yeni anlatıcı yani yeni bir dünyaya açılan kapı. Burada Aslı Tohumcu’nun yeni masalcı tercihinin küçük bir kız çocuğu olması oldukça anlamlı. Dünya masallar aracılığıyla yeniden yaratılırken başrolde kız çocuklarının olması, Öyle Değil, Böyle!’nin haykırdığı en önemli nokta.

 

 

 

Öyle Değil, Böyle!
Aslı Tohumcu
Resimleyen: Pelin Turgut
Editör: Mehmet Erkurt
Can Çocuk Yayınları, 56 sayfa
Show More