Bu dünya bir âlem

Gezegenimiz en az bizim kadar canlı; üzerinde yaşayanlara sunduklarıyla sonsuz saygıyı ve minneti hak ediyor. Volkanlar Neden Uyanıyor, verdiği bilgilerin yanında bu gerçeğin altını çizdiği için de ayrıca değerli.

Yazan: Toprak Işık

“Zehir Gibi Kafalar”, çocukları ve gençleri bilimle buluşturmayı amaçlayan bir seri. Serinin her kitabında birden fazla yazarın imzası var. Şimdiye kadar Ketebe Yayınları tarafından ülkemiz okurlarının beğenisine sunulan kitaplarda, bu yazarlardan biri hep Federico Taddia olmuş. Taddia’nın biyografisinde gazeteler, radyolar ve televizyonlar arasında çocuklar için koşturup yazılar yazan bir yazar, düşünür, “çocuklarla konuşur” olduğu söylenmiş. Gerçekten de serinin ülkemizde yayımlanmış üç kitabında çocuklarla sohbet eden bir yazarın sesi rahatça duyuluyor.

Serinin bu yazıya konu olan kitabının adı: Volkanlar Neden Uyanıyor? Ve Jeoloji Hakkında Birçok Soru Daha… Kitapta Federico Taddia’ya yazar olarak Mario Tozzi eşlik etmiş. Tozzi, çizmelerinde gezegenimizin tozu bulunan deneyimli bir jeolog. Kitabın çizeri ise Roberto Luciani… Ne yazık ki onun adı kapakta yer almamış. Oysa bol miktarda bulunan harika çizimleri esere çok önemli emek verdiğini gösteriyor. Kitabı İtalyancadan Türkçeye, Esma Fethiye Güçlü çevirmiş.

Kitabın adının yanı sıra her bölümün başlığı da bir soru: “Dünya Gerçekten Yuvarlak mı?”, “Karalar Hep Sabit midir?”, “Bazı Taşlar Neden Değerlidir?” Bunların yanı sıra daha bir sürü bölüm ve kapakta da belirtildiği gibi jeoloji hakkında pek çok soru var. Ek olarak sayfaların altına, yanıtları başka sayfalarda olan soru kutucukları da yerleştirilmiş. Yanıtlar önceki sayfalarda ise okur onları hatırlayıp hatırlamadığını kontrol edebilir ve hatırlamıyor ise dönüp tekrar okuyabilir. Yanıtları sonraki sayfalarda olan sorular da mutlaka okuru o sayfalara bir an önce varmak için iştahlandıracaktır.

Yazarların esprili konuşma dilleri, okurun eserde bulunan bol miktarda bilgiyi sıkılmadan almasını sağlayacak nitelikte. Bilgilerin görünürde dağınık biçimde kitapta yer bulmuş olmaları okumayı daha eğlenceli hâle getirmiş. Bölümler birbirlerinden yalıtılmış değil. Okuyup geçtiğiniz bir konuya ilerleyen sayfalarda yeniden rastlayabiliyorsunuz ve bu tekrar hissi uyandırmıyor; aynı konuya bir başka açıdan bakılıyor. Zaten meselelerin tamamı doğaları gereği birbirlerine sımsıkı bağlanmış durumda. Depremler, seller, patlayan volkanlar, dün yokken bugün ortaya çıkan ama beş ay sonra tekrar kaybolan adalar, hepsi bu dünyanın jeolojik hâllerine dair…

Eserin dilinde okuru rahatsız edecek hiçbir kusur yok gibi görünüyor. Bunda çevirmenin payı büyük olsa gerek. Gözden kaçmış minicik bir hata varsa da dikkatli okurun bunu yakalayıp düzeltmesi zor olmayacaktır: Kırk üçüncü sayfada çok eski fosillere örnek olarak trilobit fosillerinden bahsedilmiş ve trilobitlerin 200 yıl önce yaşadığı belirtilmiş. Elbette ki bu sayıya altı sıfır daha eklenmeli.

Kitapta bölümler genellikle ucu açık biçimde bitirilmiş ve bazı bilgiler çok net olarak verilmemiş. Bunun özellikle yapıldığını düşünmek mümkün. Konu, zaten sınırlı bir hacme sığdırılamayacak kadar geniş. Bilgiler, ya çok dar bir çerçevede detaylı biçimde verilebilir ya da çerçeve geniş tutulup okura tadımlık olarak sunulabilirdi. İlki seçilmiş olsaydı büyük olasılıkla eseri okumak daha sıkıcı olurdu. İsteyen okur ona ilginç gelen konulardaki eksik bırakılmış bilgilere dair merakını, kaynaklara ulaşmanın çok olay olduğu günümüz koşullarında rahatlıkla giderebilir.

Bu dünyanın gerçekten sürprizlerle dolu bir yer olduğunu şimdiye kadar fark etmemiş olan varsa eserin önüne koyduğu bilgilere bakınca gülümseten bir aydınlanma yaşayacaktır. Alplerde mercan resiflerinden oluşmuş dağlar bulunduğunu öğrenip de şaşırmamak mümkün mü? Kitap sayesinde jeolojinin ne kadar eğlenceli bir bilim dalı olduğunu keşfedip sıkı bir dostluğa kucak açanlar da olacaktır. Nitekim Mario Tozzi’nin biyografisinden jeoloji, doğa ve çevre bilimlerini yaygınlaşmayı görev edindiği anlaşılıyor.

“Zehir Gibi Kafalar” serisi, çocukların ve gençlerin çok ilgisini çekecek, onları bilim konusunda iştahlandıracak güzel bir kitapla çıkmış ülkemiz okurunun karşısına. Gezegenimiz en az bizim kadar canlı; üzerinde yaşayanlara sunduklarıyla sonsuz saygıyı ve minneti hak ediyor. Volkanlar Neden Uyanıyor, verdiği bilgilerin yanında bu gerçeğin altını çizdiği için de ayrıca değerli. Çocuklar ve gençler için yazılmış pek çok benzeri gibi o da yetişkinlerin hiç sıkılmadan okuyup bilgilenebilecekleri türden…