Çocukluğun dünyasında geçmeyen saatler, bitmeyen günler vardır. Ne kadar kendine yetsen de bir an gelir, dünyanı paylaşacak, seni her şeyinle anlayacak birini özlersin.
Bir arkadaş ihtiyacı ve hayalinin ilk belirdiği o özel zamanın hikâyesi, şimdi Lucile de Pesloüan’ın kaleminden, Jacques Goldstyn’ın çizimleriyle bir resimli kitap olarak karşımızda.
Kırmızı Kedi Çocuk Yayınlarından Bahar Demirhan’ın akıcı çevirisiyle çıkan Arkadaşlık Beklemez (Le Monde de Maxime), on yaşındaki Maxime adlı bir kız çocuğunun zengin iç dünyasıyla tanıştırıyor okuru. Maxime, büyüklerin sürekli neyin nasıl yapılması ve yapılmaması gerektiği konusundaki beklenti, uyarı ve yasaklarından son derece bıkmış durumda. En büyük tutkusu kitap okumak. Günün her anında kitaplara dalabiliyor, çünkü onlar aracılığıyla aslında büyük bir özgürlük keşfediyor. Bir diğer büyük aşkı da kedisi Zerdeçal. Annesi sürekli çalışma hayatından eve taşıdığı birtakım işlerle meşgul olduğundan, babasıyla da sadece ara ara telefonda konuştuğundan aslında yalnız bir çocuk. Farklı olduğunun bilincinde ve her ne kadar roman kahramanları ve kedisi ile sarıp sarmalansa da bazen nasıl da her şeyin dışında kaldığını görüp durgunlaşıyor. Sıkıcı, yaratıcılıktan yoksun derslerde de çok sıkılıyor. Yaşıtlarının oyunlarını çok bağırtılı bulan Maxime, içe dönük âleminde her şeyi Zerdeçal’a anlatarak, özlemlerini ve hayallerini sadece onunla paylaşabiliyor. Ta ki günlerden bir gün mahalleye serpiştirilmiş ve esrarengiz bir şekilde bir dolup bir boşalan mama kaplarının peşine düşüp sokak kedilerini besleyen, aksi, sıra dışı, yaşlı bir kadınla; Kedianası ile tanışana kadar…
Dostluğun yaşı yok
Arkadaşlık Beklemez, başlığına sadık kalarak sevgi bağının kıymetini vurgularken yaş hiyerarşisini ters yüz ediyor. Kedianası ve Maxime büyük yaş farklarına karşın iki eşit insan olarak koyuldukları yolda, sokak kedilerini beslerken hiç fark etmeden bir rutin oluşturuyorlar. Kedianası, Maxime’in bildiği bütün yetişkinlerden farklı. Maxime, bu yaşlı kadının kendisini merakla ve yargılamadan dinlediğini fark edince ilk kez arkadaş bulma isteğinden bahsedebiliyor. Bunun için ayrıntılı bir tanımı da var: “Gerçek hislerini paylaşabileceği bir arkadaş. Kulağının dibinde bağırmaması gerektiğini anlayacak bir arkadaş. Maxime’in hayatta en sevdiği şeyin kitap okumak ve aklından düşünceler geçirmek olduğunu öğrenince ona öcü gibi bakmayacak bir arkadaş. Sözlük okumayı sevdiğini söylediğinde onunla dalga geçmeyecek bir arkadaş.”
Okula yeni gelen, uzun saçlı ve alçak sesle konuşan Mounia’yı, (hele de bu kızın çantasında kendisinin de bayıldığı Roald Dahl’ın Matilda kitabını gördüğünden beri) çok merak ediyor ama ona nasıl yaklaşması gerektiğini bilmiyor. Çünkü arkadaş olmak o kadar da kolay bir şey değil. Bu noktada Kedianası’nın tavsiyesi insanın kalbine dokunuyor: “Kalbini aç Maxime, korkma. Sakın benim yaptığımı yapma. İnsanlarla kaynaş. Arkadaşlık beklemez. ”
Edebiyata fanzinlerle adım atan, çocuk ve yetişkin edebiyatı eserlerinin yanı sıra şiirleriyle de tanınan Lucile de Pesloüan, genel üslubuna uygun olarak bu çocuk kitabında da yalın, samimi bir dil kurmuş. Bu da Maxime’i son derece sahici bir karakter kılıyor. Arkadaşlık Beklemez, her yaştan okuru çizimleriyle de büyüleyecek bir kitap. Kimi zaman iki sayfaya yayılan ve geniş mekân duygusu yaratan çizimler, Maxime’le birlikte, gece onun yatak odasındaymışız da birlikte pijama partisi yapacakmışız duygusunu yaşatıyor. Keza ayrıntılı küçük çizimler de Maxime’in günlük hayatından ve Kedianası ile atıldığı renkli maceralardan kesitler sunuyor.
Zorla güzellik olmaz
Kitabın önemli mesajlarından biri de her türlü zorlamanın çocuk dünyasında nasıl karşılıksız kaldığı. Maxime’in çocuk dünyasının düz mantığıyla gördüğü ve gösterdiği bu durum, eğitim dünyası için çok kıymetli bir ders. “Kitap okumayı sevmeyen çocuklara kitapları sevdirmek için okuma ödevleri veriliyor. Ancak Maxime’e göre bu biraz garip bir yöntem çünkü çocukların zorla yaptıkları şeyleri sevmediğini biliyor. Okumayı sevmeyenler de hâliyle bu durumdan hiç hoşlanmıyor. Kanıt: Okumayı her şeyden çok (Zerdeçal’dan daha çok değil) seven Maxime bile zorunlu okumalardan nefret ediyor.”
Lucile de Pesloüan ve Jacques Goldstyn hepimizi dünyanın en zor işlerinden birini yapmaya davet ediyor: Kalbimizi açmaya. Yaralanmayı göze almadan, en saklı yanlarını göstermeden sevgiyi yaşamak mümkün değil. Öte türlü ancak küçük robotlara dönüşmüş o mutsuz insanlara benzeriz ve bir kez Maxime ve Kedianası ile tanışınca bunu kabul etmemiz mümkün değil. O zaman yaşasın bağlar! Birbirimizi sevmeye hazır mıyız? Haydi o zaman ne bekliyoruz, büyük macera başlasın!
Arkadaşlık Beklemez
Lucile de Pesloüan
Resimleyen: Jacques Goldstyn
Türkçeleştiren: Bahar Demirhan
Editör: Özlem Akcan
Kırmızı Kedi Çocuk Yayınları, 104 sayfa