Michael Rosen iki metinde de masal formunun özelliklerine uygun olarak kurguyu yoldan çıkma, çözüm arama ve adaletli son özelliklerini kullanarak oluşturmuş.
Akıllı Kızlar Devlere Karşı, 150’ye yakın kitabı olan İngiliz yazar Michael Rosen’in iki masalından oluşan bir kitap. Masal olarak düşünülerek kaleme alınan pek çok metin aslında öykü özellikleri taşıyor. Ancak Rosen’in iki metninde de sözlü kültürden gelen anonim masalların yapısını ustalıkla kullandığını görüyoruz.
İlk masalda babaannesinin sözünü dinlemeyip ormanda kaybolan Marşa’nın karşısına çıkan “kocaman, kaslı, kahverengi bir ayı”, kızı kaptığı gibi evinin işlerini yaptırmak üzere evine götürür. Marşa ev işlerini yapmayı reddetse de yapmak zorunda kalır. Ama bu duruma uzun süre boyun eğmez. Yaptığı kekleri büyükannesine götürmek için ayıdan izin ister. Ayı o kadar aptal değildir, kızın kaçacağını anlar, kekleri büyükanneye kendisinin götüreceğini söyler. Ayıya sezdirmeden keklerin olduğu sepete giren Marşa, yol boyunca ayı ne zaman kek yemek istese, kekler konuşuyormuş gibi ayıya cevap verip her seferinde daha fazla korkmasını sağlar. Sonunda kendisini büyükannenin evine kadar getirtip ve son kez keklerin ağzından konuşup ayıyı kaçırtır.
İkinci masalda ise masalların vazgeçilmez karakterlerinden olan bir kral çıkar karşımıza. Her şeye sahiptir kral ama hiç kimse onu eğlendirememektedir. Adı üstünde; Sıkılgan Kral’dır o. Düşünür taşınır, bir yarışma yapmaya karar verir. En harika yalancıya çok sevdiği Büyük Altın Topuz’unu hediye edecektir. Pek çok yalancıdan sonra elinde kâsesiyle bir kız gelir; Kayla. Ve kralın kendisine yüz altın borcu olduğunu söyler. Kral reddeder bunu öfkeyle. Kız ve kralın atışması uzar. Sonunda kral öyle öfkelenir ki Kayla’nın harika bir yalancı olduğunu söyleyiverir. Kayla harika bir yalancıysa ödülü, yalancı değilse kraldan yüz altını alacaktır. Kral yenilir, Büyük Altın Topuz küçük kızın olur.
Michael Rosen iki metinde de masal formunun özelliklerine uygun olarak kurguyu yoldan çıkma, çözüm arama ve adaletli son özelliklerini kullanarak oluşturmuş. Her ne kadar ilk masalda ayının erkek olduğu söylenmese de hem fiziki tariften hem de çizimden ayının erkek temsili olduğunu anlıyoruz. Rosen masallarında korku ögesi sayılabilecek unsurlar kullanmamış. Örneğin ayı kızı yemek için hamle yapmıyor. Bunun yerine evinin işlerini yapmaya zorluyor. Rosen masalları bu açıdan feminist bir yaklaşıma da sahip. İlk masalda Marşa erkeğin zorba tavrına, ev işleri yapmak zorunda olmaya karşı koyuyor. İkinci masalda ise Kahramanımız Kayla güç ve konum sahibi karakter olan kralı aklını kullanarak alt ediyor.
Kitap, Tudem’in 7-10 yaş aralığındaki okuma hevesi düşük ya da okuma güçlüğü çeken çocuklar için planladığı “Sen de Oku” dizisinden çıkmış. Bu dizinin hedeflediği okur grubu için okuması kolay, akıcı ve mizahi anlatımı ile hayli eğlenceli. Eğlencenin yanında her koşulda kendi gücüne ve aklına inanmak, pes etmemek, güçlü olandan korkmamak gibi temaların belirginliği de okuma hevesini artıracak özellikler.
Çizer Ashley King’in de hakkını yememek gerek. Bazen tam sayfa, bazen vinyetler olarak karşımıza çıkıyor King’in çizimleri. Rosen’in satırlarının arasından bize el sallayan mizahın çok benzerini King’in çizimlerinde de görüyoruz. Asla karikatür diyemeyeceğimiz ama karikatürize küçük dokunuşlarla neşelendirdiği ve oldukça canlı renklerle okura sunduğu resimler de en az masallar kadar eğlenceli. King, çizimlerinde karmaşadan uzak, sade çizgileri tercih etmiş. Fakat bunu yaparken karakterlerin duygusunun yüzlerinden çok net okunmasını da ihmal etmemiş. Bu da dizinin hedefine uygun olarak zor okuyan çocukların okuduğunu anlamasını kolaylaştıracak bir özellik.
Okuma sevgisini kazanma yolunda ilerleyen taze okurlar için Rosen’in masalları keyifli bir davet…
Akıllı Kızlar Devlere Karşı
Michael Rosen
Resimleyen: Ashley King
Türkçeleştiren: Ümit Mutlu
Editör: Yağmur Yavaş Aydın
Tudem Yayınları, 72 sayfa
