İyi Kitap

Çocuk ve Gençlik Kitapları Dergisi

Hayat yolunu tutku belirler

Başarının düzenli terfiler eşliğinde gelen maaş artışıyla; refah ve mutluluğun alışveriş merkezlerinde arabalara doldurulan alışveriş yığınlarıyla bir tutulduğu bir düzende, Jeremiah’nın gerek Luella gerekse can yoldaşı banjo ile kurduğu bağ insanın içini ısıtacak cinsten.

Yazan: Karin Karakaşlı

Okul sıralarıyla birlikte çocukların başarı kavramıyla esas karşılaşması da başlamış oluyor. Sadece derslerde gösterilecek performansla da sınırlı değil, bu başarı beklentisi. Pek çok anne baba için, kendi çocukluklarından içlerinde ukde kalmış hayalleri evlatlarında tatma arzusu söz konusu. Ödüllü romanlarıyla Türkçede de merakla okunan Cary Fagan’ın Yol Arkadaşım Banjo romanı, tam da kendisine dayatılan hevesler içerisinden özgün sesini bulmaya çalışan on iki yaşındaki Jeremiah Birnbaum’un dünyasıyla tanıştırıyor bizleri.

Selçuk Demirel’in resimleri ve Sumru Ağıryürüyen’in çevirisiyle Tudem Yayınlarından çıkan Yol Arkadaşım Banjo’nun baş kahramanı küçük Jeremiah, görünüşte dünyanın en şanslı çocuklarından biri. Son derece varlıklı olan ailesi, âdeta bir masal evi inşa ederek ona muhteşem bir dünya kurmuşlar. Dokuz banyosu, oyun odası, spor salonu, kapalı havuzu, saunası, sanat galerisi, sinema ve bowling salonu olan bu şatomsu evde Jeremiah’nın kendine ait bir süiti var. Cary Fagan’ın mizah dolu dili daha bu evin tasviri sırasında kendini hissettiriyor: “Aslına bakarsanız, Jeremiahların evi iple inşa edilmişti. Diş ipiyle. Anne babası tüm servetlerini, banyo duvarına raptedilebilen diş ipi kutuları sayesinde kazanmıştı. Bu kutular, lazer ışınları ve minyatür bir bilgisayar aracılığıyla ağzınızı ölçüyor, sonra da size tamı tamına gereken uzunlukta diş ipi veriyordu. Delüks modelde nane, ahududu, çikolata kaplı ceviz, vanilyalı-meyveli puding gibi özel tatları da seçebiliyordunuz.”

DOSTLUK YOKSA YOKSUNSUN
Kamburunu çıkararak yürüyen, elleri her an bir şeylerle oynaşan, kolay kolay arkadaş edinemeyen Jeremiah okuldan gelir gelmez salon dansları, görgü kuralları, suluboya resim, golf ve piyano derslerine girmek zorunda. Çocukluğunda cam silerek geçinen babası ve seyyar bir arabada sosisli sandviç satan annesinin, bir “beyefendi” gibi yetiştirmek istedikleri Jeremiah, özel okulun burslu öğrencisi Luella’yla arkadaş olduktan sonra daha özgüvenli ve mutlu bir çocuğa dönüşüyor. Mütevazı ekonomik koşulları ve girişken yapısıyla, onunla her anlamda taban tabana zıt olan Luella, “Çok pahalı bir kâbusun içinde yaşıyorum,” diyen Jeremiah’ya neşeyi getiriyor. Rastlantı sonucu önünden geçtikleri eski bir çiftlik evinde banjo çalan bir adamı gördükleri anda ise Jeremiah’nın hayatı tamamen değişiyor. Banjonun sesine aşık olan Jeremiah, ailesine heyecanını “Klasik müziğin bir kabahati yok ama bana göre değil işte. Duyduğum müzik ise, tıpkı… tıpkı çimenlerde yuvarlanmak ya da bir havuza atlamak gibiydi. Hatta… Kelimelerle anlatmak öyle güç ki! N’olur banjo almama izin verin,” diyerek anlatmaya çalışsa da yasakla karşılaşıyor. Ama banjo satın alması yasak olsa da yapması izne bağlı değil. Hem emekle yaratılacak bir müzik aleti başlı başına bir macera demek…

SIRA DIŞI BAĞLARIN YAZARI
Cary Fagan, genel olarak külliyatında sıra dışı bağlara, sahici dostluklara özel bir önem veriyor. Şapkada Eriyen Bay Karp kitabında Randolph ile çatı katındaki kiracı Bay Karp arasında koleksiyon tutkusu üzerinden kurulan bağı anlatan yazar, “Yalnız Kurt ile Vızvız” serisinde tesadüfen arkadaş olan iki farklı çocuğun müzik ve denizaltı maceralarına götürmüştü okurları. Aslan Firarda, yüz elli kiloluk bir aslan ile ufak bir kız çocuğunun sıcacık arkadaşlıklarına odaklanırken, Bu İşte Bir Köstebek Var romanında ailesinin ani taşınma kararı ile sarsılan Danny’nin filozof ruhlu bir köstebekle karşılaşmasına tanıklık etmiştik. Dünyanın En Komik Adamı’nda ailesine bir haftalık tatil kazanan Norman ile tuhaf karakter Mort Ziff’in yolu kesişirken, Uçanbalık Yayınlarından çıkan Küçük Mavi Sandalye başlıklı resimli kitabında da Bo’nun çok sevdiği sevdiği küçük mavi sandalyesiyle maceralarına eşlik etmiştik.

1957’de Toronto’da dünyaya gelen Cary Fagan, Toronto Üniversitesi’nde eğitimini tamamladıktan sonra çeşitli dergi ve gazetelerde editör ve yazar olarak çalıştı. 1998’den bu yana çocuk kitapları yayımlanan ödüllü yazar, çocuk edebiyatı alanında dersler de veriyor.
Yol Arkadaşım Banjo, her şeyi önünde hazır bulmuş ve çoğu zaman istemeden pek çok farklı şeyle uğraşmak zorunda kalmış bir çocuğun asıl isteğini bulması ve yasakları hiçe sayarak emekle, inatla arzusunun peşinden gitmesinin öyküsü. Romanın sonuna banjoyla çalınan ünlü halk şarkılarından oluşan bir liste ekleyen Cary Fagan, genç okurlarını araştırmaya sevk etmeyi de ihmal etmiyor.

Başarının düzenli terfiler eşliğinde gelen maaş artışıyla; refah ve mutluluğun alışveriş merkezlerinde arabalara doldurulan alışveriş yığınlarıyla bir tutulduğu bir düzende, Jeremiah’nın gerek Luella gerekse can yoldaşı banjo ile kurduğu bağ insanın içini ısıtacak cinsten. Gerçek arzularımızı keşfetmek ve onlara ulaşmak için inançla emek vermek üzere okuru cesaretlendiren Yol Arkadaşım Banjo’nun hepimize öğretecek bir şeyleri var.

Yol Arkadaşım Banjo
Cary Fagan
Resimleyen: Selçuk Demirel
Türkçeleştiren: Sumru Ağıryürüyen
Editör: Ümit Mutlu
Tudem Yayınları, 96 sayfa
Show More