Dikkat! Anne terliği geliyor…

Çizmeye Değer, bize en klişe tabirle ayna tutuyor. Evimizin içinden bakarak gördüklerimizin yanı sıra, evlerimizin içinin nasıl göründüğünü de gösteriyor.

Yazan: Adalet Çavdar

Hayatımda bir zamanlar karikatür dergileri vardı. Ben liseye giderken Leman dergisi haftalık yayınlanırdı ve bir şekilde her hafta alınır, sınıfta şöyle bir dolaştırılırdı. Sonra ne oldu da hayatımdan çıktı Leman, hatırlamıyorum. Bugün yayımlanan karikatür dergilerinin pek çoğunun adını bile bilmiyorum. Desen Yayınları tarafından yayımlanan, Hicabi Demirci’nin Çizmeye Değer kitabını elime aldığımda, geçmişte kaldığını sandığım karikatür özlemim tekrar canlandı. Hakikaten, ben neden bu zevkten kendimi bunca yıl mahrum bıraktım?

1968 doğumlu Hicabi Demirci, üniversite yıllarında girdiği çizgi film atölyesi ile profesyonel çizerliğe başlamış. Animasyon çalışmaları sırasında çizgi film senaryoları da yazmış. Üretken bir kalem Demirci; gazetelerde karikatür köşeleri, kitaplar, afişler, kitap kapaklar ve daha niceleri… Üstelik pek çok ödülün de sahibi.

Hicabi Demirci okullarda görsel okuma etkinlikleri de yapıyor. “Dijital çağın parolası olan hız, karikatürün giderek etkili ve vazgeçilmez bir sanat olduğu bilgisini kulağımıza fısıldar,” diyen Demirci, kitabında sevgi, yardımlaşma, hoşgörü ve barış kavramlarına odaklanmış. Bilim, iklim krizi, salgın, eğitim, insan ve yaşam, insan hakları, savaş, sevgi temalarını ele almış çizer. Yani son iki yılda her birini tekrar tekrar öğrendiğimiz ve sınandığımız kavramları çizmiş.

Bu kitap hem yetişkinler hem de çocuklar için. Çocuklara kitap okumayı seven yetişkinlere, gördüğünü anlatma ve yorumlama üzerine kurulu bir oyun-okuma şansı da veriyor Çizmeye Değer. Çocuğun yorumlama zenginliğinin keyfine varmak bir yana, bir şekilde dünyada olan bitenleri onun kulağına fısıldama şansı da bulabilirsiniz böylece. Elinizde fırsat varken, “Onlar her şeyi bizden daha iyi biliyorlar,” deyip işin içinden sıyrılmamak gerek.

Çocuklar ve gençler, dünyada olanlara dair farkındalıklarını evde nelerin konuşulduğuyla geliştirmeye başlarlar. Konuştuğunuz -ya da sustuğunuz- her cümlenin onlar için bir tınısı var. Özellikle pandemi sürecinde hiç görmediğimiz kadar birbirimizi görerek, yeniden kazandığımız ya da farkına vardığımız aile olma pratiğini, belki böyle küçük oyunlarla iletişimi güçlendirerek devam ettirebiliriz.

Hicabi Demirci’nin seçkisiyle gündelik hayatın karmaşası içinde kaçırdığımız gündemi de yakalıyoruz. Öte yandan, gündem dediğimiz, bu memleket şartlarında her gün en az beş kere değişse de hayatta kalma çabası baki. Hayatta kalma teması ise Demirci’nin çizimlerinin ana konusu bence.

Çizmeye Değer, bize en klişe tabirle ayna tutuyor. Evimizin içinden bakarak gördüklerimizin yanı sıra, evlerimizin içinin nasıl göründüğünü de gösteriyor. Karşımızda çığ gibi biriken problemlerin çoğu siyasi kaynaklı olsa da insan eliyle düzeni bozulan dünyanın karikatüre dökülmüş hâli, hafızamızı güçlendiriyor.

İtiraf etmeliyim ki Demirci’nin çizimleri arasında beni en çok terlik çizimi gülümsetti. Dünya ne kadar değişirse değişsin, teknoloji ne kadar gelişirse gelişsin hatta gökten pembe kar yağsın, yine de şu hayatta baki kalan tek gerçek anne terliğinin isabet gücüdür! Ve o terliğin bizdeki kıymeti çok büyüktür…